FRUTA-DENDA

ZER EGIN DUGU? Etxe txokoan jolastu ahal izateko fruta-dendatxo bat.

1. Interesgunea

Ikasleei entzundako elkarrizketa batetik sortutako gaia da. Etxe txokoan jolasten ari ziren eta dendetan jolastu nahi dutela entzun dugu.

 

2. Motibazioa (talde handian, irakasleak bultzatuta)

Fruta ezberdinez (benetakoak eta plastikozkoak) betetako frutaontzi bat eraman dugu gelara.

3. Aurrezagutzak aktibatzeko (talde handian, korroan)

3.1. Gaiaren inguruan (talde handian)

Fruten inguruan (hiztegia): gelara eraman dugun frutaontzia erabili dugu. “Zer da hau?”, “Fruta gustatzen zaizue?”, “Zein fruta daude?”, “Non daude?”, “Zenbat daude?”, “Zein fruta gustatzen zaizue gehien?”, “Zein gutxien?”, “Zer koloretakoak dira?”, “Beste frutarik ezagutzen duzue?”...

Ekarpenak horma-irudian jaso ditugu, 4 zutabetan:

Haur bakoitzari bere frutaontzia nahi dituen frutekin marrazteko eskatu diogu. Batzuek gelako frutaontzian agertzen ziren frutak marraztu dituzte, eta beste batzuek, aldiz, beste fruta batzuk. Bukatu dutenean: “Zein fruta marraztu dituzu?”, “Begiratu gure frutaontzia: frutaontzian daudenetatik zein falta dira zurean?”... Orain arte aipatu gabeko frutak “Beste fruta batzuk” atalean zerrendatu ditugu.

Elkarrizketaren inguruan: fruta ezberdinekin eta gelako mahai batekin dendatxo bat antolatu dugu.

Ondoren, irakaslea dendaria izan da eta haurrak erosleak. Denda batean izan ahal dugun elkarrizketatxoa antzeztu dugu.

3.2. Zer egin erabaki (talde handian)

Asmoa etxe txokoan jolasteko fruta-denda bat antolatzea zen: “Zer behar dugu fruta-denda bat egiteko?”.

 

4. Zertarako egin erabaki (talde handian)

“Non erosten dira frutak?”, “Zer iruditzen zaizue jolasteko fruta-denda bat egiten badugu?”.

Oharra. Ekarpenak erdaraz egin dituzte eta euskarara itzuli ditugu.

Nola egin erabaki: “Erosketak egiteko zer behar dugu?”. Haurren ekarpenak hauek izan dira:

• Nolako frutak izango ditugun: “plastilinazkoak, plastikozkoak, etxetik ekarritakoak...”.
• Denda nola egingo dugun: “Zer behar dugu?”, “Mahaiak?”, “Zenbat?”, “Kartoizko kutxak?”, “Poltsa bat”, “Dirua”, “Frutak”, “Kutxa erregistratzailea”, “Frutak uzteko mahaia”.
• Elkarrizketa nola ikasiko dugun: fruta-denda batean sartzen garenean erabil dezakegun elkarrizketa beraiekin adostu dugu (bideratuta).

Elkarrizketa baten eredua antzeztu dugu gure maskotarekin:

• Kaixo, egun on!
• Egun on!
• Zer nahi duzu?
• Sagarra nahi dut.
• Zenbat nahi dituzu? Bat, bi...
• Bi.
• Besterik nahi duzu? Banana, meloia?
• Ez.
• 3 euro dira.
• Tori.
• Eskerrik asko. Agur.
• Agur.

Eredu hori aintzat hartuz, ikasleekin antzeko elkarrizketa asmatu dugu. Horrela, haurrek erabakiak hartu dituzte, baina irakasleok lortu nahi dugun ekoizpenera bideratuta. Ahoz eta keinuen bidez egin dugu:

• Denda batera sartzen garenean, zer esango dugu?
• Egun on!
• Zer egin behar dugu orain? Eskatu? Nola eskatuko dugu?
• … nahi dut.
• Nola galdetuko dugu?
• Zer nahi duzu?
  (Erosgaiak gogorarazi ditugu: frutak, bananak, sagarrak, madariak...).
• Zenbat erosiko ditugu? Eta nola esango dugu?
• Zenbat ...?
• X banana.
• Ordainduko dugu? Zenbat da?
• Tori.
• Eta bukatzeko, zer esango dugu?
• Agur.

Gure elkarrizketaren eredua hau izan da:

Kaixo, egun on! Egun on! Zer nahi duzu? Banana nahi dut. Zenbat nahi dituzu? 3 banana nahi ditut Tori Zenbat da? 5 € Tori Eskerrik asko. Agur.

Ekarpenak horma-irudian jaso ditugu.

 

5. Informazioa (talde txikietan)

Etxetik supermerkatuen iragarkiak ekartzeko eskatu diegu. Bestelako fruten euskarazko izenak ezagutzeko bidea eman digu, eta prezioa euskaraz lantzeko aukera ere bai: “Zein dira frutak?”, “Zein fruta dira?”, “Zer da zenbaki hau?”, “Prezioa al da?”... Prezioetan ez dugu gehiegi sakondu. Fruta ezberdinen irudiekin frutaontzi erraldoia egin dugu.

 

6. Edukiak garatzeko

6.1. Plastilinazko frutak egiten

Haur bakoitzak zein fruta egin nahi duen pentsatu, eta plastilinarekin egin du. Lana amaitutakoan, “Zer egin duzu?” galdetu diegu, eta egindako frutaren izena ahoskatu behar izan dute.

Ikasleek frutak plastilinaz egin bitartean, orri batzuetan egiten ari ziren fruten izenak idatzi ditugu, ondoren fruten sailkapenak egin ahal izateko: “Utzi sagarra, sagarra hitza dagoen paperaren gainean”.

Ondoren, horma-irudi batean haur bakoitzak bere frutaren izena idatzi du. Bukatzeko, frutak kutxetan sailkatu ditugu.

PROZESUA
Plastilina aukeratzen
Frutak egiten
Frutak sailkatzen
Frutak zerrendan idazten
Frutak zerrendan idazten
AZKEN EKOIZPENA

 

 

6.2. Sagarra banatzen

Gelara sagar bat eraman eta zatitxoetan zatitu dugu, haur bakoitzeko zati bat. Sagar zatiak mahai gainean utzi ditugu eta dendako elkarrizketatxoa ekoitzi dugu:

IRAKASLEA. Egun on!
IKASLEA. Egun on!
IRAKASLEA. Zer nahi duzu?
IKASLEA. Sagarra nahi dut. Zenbat da?
IRAKASLEA. 2 euro.
IKASLEA. Tori.

 

6.3. Fruta-dendetan jolasten (binaka)

Frutak lortu eta egin ondoren, gelan “Fruta-denda” bat antolatu dugu. Hasieran, irakaslea izan da dendaria eta ikasleak fruta erostera etorri diren bezeroak. Erabili dugun elkarrizketa eredua, aurretik beraiekin adostutakoa izan da. Elkarrizketa errutina bezala erabili dugu.

Kaixo, egun on! Egun on! Zer nahi duzu? Sagarra nahi dut. Zenbat nahi dituzu? Bat, bi... Bi. Besterik nahi duzu? Banana, meloia? Bai/Ez. 3 euro dira. Tori. Eskerrik asko. Agur. Agur.

Elkarrizketa barneratu ahala, haurrak saltzaile aritu dira, eta beste fruta batzuk gehitu ahal izan ditugu.

Oharra. Fruta-denda gelako txoko batean utzi dugu, ikasturtean zehar erabil dezaten.

 

 

6.4 Fruta-dendetan taldeka jolasten

Bi talde egin ditugu: dendariak eta erosleak. Txartel batzuekin jolastu gara. Dendariek fruta txartel bana aukeratzeko esango diete erosleei eta, ondoren, kopuru txartel eta bai-ez txartel bana. Erosleek, aldiz, diru kopurua duen txanpon edo billete bana aukeratzeko eskatuko diete dendariei. Txartelen arabera, elkarrizketa ezberdinak egin ditugu.

Hona hemen sortutako bi elkarrizketa eredu:

Taldean egindako elkarrizketak arbelean jaso ditugu:

Oharra. Hasieran diru kopurua mugatu dugu eta euro 1 eta 2 euroko txanponak erabili ditugu. Ondo barneratu dutenean, 5, 10 eta 20 euroko billeteak erabiltzen hasi gara.

Sortutako elkarrizketa baten adibidea	Elkarrizketarako txuleta

 

6.5 Hamaiketakoa (talde handian)

Haurrekin hamaiketako ordua egin dugunean, “Fruten txapelketa” egiteko erabili dugu. “Zenbat fruta ekarri dituzue?”, “Zein da zure frutaren izena?”... Fruten izenak arbelean idatzi ditugu eta makilatxoekin zenbatu ditugu; horrela, egun horretan fruta irabazlea zein izan den ikusi dugu:

1, 2, 3, 4,
5, 6, 7,
Sagarrak bai
irabazi, irabazi,
aurrera!

(Doinua: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, euskaldunak
irabazi, irabazi, aurrera!)

6.6. Saio bukaeran jolasteko (talde handian)

Frutaontzia: ikasleak aulkietan eseriko dira biribilean, eta bat erdian geldituko da. Jokalariak fruta taldeetan banatuta egongo dira (sagarrak, laranjak...). Erdian dagoenak bi fruta mota oihukatuko ditu: “Laranjak eta limoiak!”. Fruta horiek aulkia libre utzi, eta hutsik gelditu den beste aulki batean eseri beharko dute. Erdikoa ere libre geldituko den aulki horietako batean esertzen saiatuko da. Aulkirik gabe gelditzen dena jarriko da erdian. “Frutaontzia!” oihukatzearekin batera, ikasle guztiak aldatuko dira lekuz.

Zubiri-zubiri: bi haurrek beren besoekin zubia eraikiko dute. Haur bat fruta bat izango da eta bestea beste fruta bat, baina gelako gainerako haurrek ez dute jakin behar zer den nor. Beste guztiak, ilaran jarrita kantatuz, zubi azpitik pasatuko dira. Abestia bukatutakoan, zubi azpian dagoen haurra harrapatu egingo dute zubikoek, eta belarrira zer nahiago duen galdetu: "Laranja ala limoia?".

Aukeratzen duten frutaren arabera, zubia egiten ari diren haur baten edo bestearen atzean kokatuko dira. Guztiek aukeratzen dutenean, pertsonen "sokatira" egingo dute, ea zein talde den garaile jakiteko.

Zubiri-zubiri,
nongori, nongori,
nongo alkate zara zu?
Frantziako erregearen
seme-alabak gara gu.
Zubi honetatik pasatzen dena
hemen geldituko dela,
hemen geldituko dela.

(“Zer nahi duzu, marrubia ala sagarra?”).

6.7 Errimadun olerkitxoak (talde handian)

SAGARRAK, BERDEAK,

TOMATEAK, GORRIAK,

BANANAK ETA LIMOIAK,

HORI-HORIAK.

(olerkitxoa)

Errimadun olerkitxoak sortzen: azpimarratuta dauden fruten izenak beste fruta batzuen izenez aldatu ditugu.

Dadoak: fruten dado bat egin dugu. Dadoan ateratako frutak azpimarratuta dauden frutekin ordezkatu ditugu, adibidez: “Marrubiak, berdeak, bananak, gorriak, mahatsa eta laranjak, hori-horiak”.

Dadoak egiteko: http://www.toolsforeducators.com/dice/

Errimadun olerkitxoak sortzen (binaka)

Fitxa bana eman eta binaka errimadun olerkitxoa asmatu behar izan dute, piktograma erabiliaz. Olerkitxo berria egin ondoren, gelakoei erakutsi eta kontatu egin diete txandaka.

 

7. Ikaskuntza egiaztatzen (talde handian)

Hasieran horma-irudian jasotako informazioa berreskuratu dugu, eta ikasitakoa gehitu dugu: “Hasieran zer genekien?”, “Eta orain, zer dakigu?”.

Fruten izenak: haurrek fruten izenak euskaraz esan dituzte.

Zenbakiak: haurrek diru kopurua ikasi dutela esan digute: “Zeintzuk?”, “Zertarako erabili ditugu?”.

Elkarrizketa: “Zer esaten dugu dendara sartzean?”, “Zer eskatuko dugu?”, “Nola?”, “Zer esango dugu ordaintzeko?”... (zenbait pistaren bidez lagunduta).

Oharra. Urdinez idatzitakoa irakasleak emandako laguntza da.

8. Ebaluazioa

8.1. Irakaslea: ebaluazio irizpideak

8.2. Ikaslea: Sentimenduen taula

Haur bakoitzak proiektua baloratu du. Arbelean edo paper zuri handi batean, ikasle bakoitzak eta irakasleak beren laukia bete dute; ondoren, korroan komentatu dugu: “Gustatu zaizue?”, “Ez zaizue gustatu?”, “Zergatik?”, “Nola sentitu zarete?”, “Zergatik?”... Jasotako datuak apuntatu egin ditugu proiektuan egin beharreko aldaketak ikusteko.

Oharra. Jardueren balorazioa saio bakoitzaren bukaeran egitea komeni da. Proiektuaren azken saioan jarduera guztien ebaluazioa egingo bagenu, gehiegi luzatuko litzateke.

DOSIERREAN SARTU BEHARREKO INFORMAZIOA

• Fruta-dendetan jolasteko elkarrizketa
• Errimadun olerkitxoak

 

/ Egileak: Maider Ayerdi, Batirtze Foruria eta Rakel Santamaria /