Azalpena
Norbait edo zerbait gorrotatzen duzula adierazteko esaten da.
Sinonimoak: begietan hartu, begietan eduki, begietan izan.
Ad.: Begitan hartuta nauka eta ez dit ezer barkatzen.
Photo by MusicFox Fx on Unsplash
Beste hizkuntza batzuetan
gazt. Coger manía / Tomar ojeriza / Tomarla con / Tener a uno entre ceja y ceja.
fr. Avoir une dent contre quelqu’un / Prende quelqu’un en grippe.
en. Can’t stand / Have a bias against sb/sth / Take a dislike/disliking.
Testuinguruan
⇒ Axenario, Jules Renard / Itziar Otegi (Alberdania-Elkar, 2006, 85-86 or.). Ereduzko Prosa Gaur (EPG).
1. Or.: 85
Begitan hartu du, ia ziur.
2. Or.: 86
–Jauna –esan du Axenariok–, ikasketaburuak begitan hartu nau!
3. Or.: 86
Begitan hartu zaitu!
⇒ Hauts bihurtu zineten, Juan Kruz Igerabide (Alberdania, 2005). Ereduzko Prosa Gaur (EPG).
1. Or.: 19
Galdua ikusi nuen neure burua; morroi desatsegina zen Julio, baina ez hori bakarrik; edozein txikikeriagatik hartzen zuen ume bat begitan, eta nabarmen uzten zuen besteen aurrean.
⇒ Annie Ernaux, Emakume bat, Txalaparta, Tafalla, 2012 (itzultzailea: Itziar de Blas Fdez. de Gamarra)
Lanean hasi zen margarina-fabrika hartan hotza eta hezetasuna pasea zen, eskuak bustita eta ospelez beteta negu osoan. Harrezkero, begitan hartu zuen margarina.
⇒ Danele Sarriugarte, “Zapaltzailearen takoiak“, Argia, 2015-03-08.
(…) Modern Family (…) Honatx trama: familia modernotzat saldu nahi dituzten arren, mamian ikaragarri tradizionalak diren hiru familia protagonistek –ez diotenez errotikako kontra-proposamenik egiten senitartekotzaren oinarrizko zimenduei– txangoa antolatzen dute atrakzio-parkera. Bikote gayak ez daki zer egin alaba txikiarekin, gora eta behera baitabil jauzika, eta deskuidatzen direnero, parkeko beste muturreraino joana dela egiaztatzen dute. Hasiera batean, saiatzen dira umeari txakur-uhal batekin eusten, baina jendeak gaitzespenez begiratzen diela-eta, bazter uzten dute estrategia hori.
Orduan, haurraren aitonak, bera baino 30 urte gazteagoa den emakume batekin ezkondua, epifania betean deskubritzen du andrea hain sarritan ozpinduta egotearen arrazoi nagusietako bat dela, azken buruan, takoi izugarri deserosoekin ibiltzen dela beti. Flashbackean gogoratzen du nola itxaron behar izaten dion kaletik doazenean, nola eman behar izaten dion eskua eskailerak jaisteko. Bonbilla artean ñir-ñirka, merchandising-denda batera sartu eta printzesa-zapatatxo (takoidun) batzuk erosten ditu bilobarentzat, horiek oinetan dituela ez baitu posible izango harrapatu ezineko moduan urruntzea, aske ibiltzea. Txakur-uhala ez bezala, zapaltzailearen takoiak ez ditu inortxok ere begitan hartzen.
Iturriak
Hiztegi Batua, Elhuyar hiztegia, Orotarikoa, Intza Proiektua, Wordreference, Ereduzko Prosa Gaur, Argia.
