Kategoriaren artxiboa: Eredua

Buruz ikastea Hezkuntzan gainditu beharreko ohitura da?

-n -kargitaratuta
Erantzun

Jin eta Joan / 2021-06-07 / 00:12:33

audio_ikonoa

Memoria lantzeari buruz eta horretarako dauden eredu zein joera ezberdinez aritu dira Jin eta Joan, Bilboko Miguel de Unamuno institutuko ataritik zuzenean.

Hezkuntza prozesuan informazioa buruz ikasi eta memoria lantzeari buruz galdetu diete: Joxe Amiama EHU-ko pedagogia irakasleari, Xabier Castrillo Iruñeko Mendigoiti ikastetxe publikoko irakasleari, Zigor Ibartzabal Ikastolen Elkarteko Hekzuntza arduradunari eta Juanjo Torres Barañaingo “Luis Morondo” Musika esolako zuzendari eta tronboi irakasleari. 

Harreman emozionala olagarroarekin, zergatik ez?

-n -kargitaratuta
Erantzun

Faktoria / 2021-05-03 / 00:20:26

audio_ikonoa

Oscarra jaso duen “My Octopus Teacher” dokumentaleko protagonistari sentitzen erakutsi dio olagarroak. Terapia egiten laguntzen dio depresioak jotako gizonari. Olagarroaren adimena, txunditzekoa.

Xabier Lasaga, Donostiako aquarium-eko komunikazio arduraduna eta Borja Intza, Donostiako ospitale psikiatrikoko terapeuta okupazionala izan dira Faktorian.

My Octopus Teacher dokumental saritua eta olagarroaren ezaugarri harrigarriak aztertu dituzte.  Urte eta erdiko bizitza laburrean garatzen duen adimena nabarmendu dute biek. 500 milioi neurona ditu olagarroak eta misterio handia eragiten dute bere gaitasunek.

Mugimendu ekologistaren historia

-n -kargitaratuta
Erantzun

EHUko kultura zientifikoko katedra / 2020-12-28 / 00:01:42

1962. urtean Rachel Carson itsas biologoak New Yorker aldizkarian DDTak eragiten zituen ondorioen berri emanez argitaratu zuen artikulu-sorta bat. DDTa  intsektizida gisa erabiltzen zen eta labore-eremu handiak fumigatzen ziren, inolako kontrolik gabe. Rachel Carsonek DDTaren bidea miatu zuen elikadura-katean, eta frogatu zuen, pilatu ahala, espezie askoren genetika aldatzen zuela. Artikuluak “Udaberri isila” liburuan bildu zituen gerora.  “Udaberri isila” lanak lagundu zuen giza espezieak munduan hartzen duen lekua definitzen eta ideia iraultzaile bat erdigunera ekartzen: gizakia ez dela planetaren jabea, maizter hutsa baizik.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.

Super Glue itsasgarriaren historia

-n -kargitaratuta
Erantzun

EHUko Kultura Zientifikoko katedra / 2020-11-29 / 00:01:34

Joan den mendeko 40ko hamarkadaren hasieran, Harry Wesley Coover kimikariak Super Gluea aurkitu zuen istripuz. Bigarren Mundu Gerra zen, eta Cooverrek eta haren taldeak Kodak enpresan lan egiten zuten, su-armen bisoreetarako plastiko garden bat garatzen. Akrilatoekin esperimentatzen ari zen, itsasgarri oso itsaskorra (zianoakrilatoa) aurkitu zuenean. Alde batera utzi zuten aurkikuntza, harik eta 1951n Cooverren taldean zebilen Fred Joyner ikertzaileak konposatu bera erabili zuen arte. Hegazkin-kabinetarako tenperaturarekiko erresistentea zen estaldura bat bilatzen ari zirela, ikertzaileak errefraktometroaren bi lentetan zabaldu zuen itsasgarria, errefrakzio-indizea neurtzeko. Kontua da lenteak ez zirela askatzen, elkarri itsatsita mantentzen ziren eta produktu hark irtenbide komertziala izan zezakeela pentsatu zuen.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.

Elhuyar Zientzia Azoka eta pentsamendu kritikoa lantzeko dekalagoa

-n -kargitaratuta
Erantzun

Ana Galarraga / 2020-11-19 / 00:24:01

Pentsamendu kritikoa lantzeko dekalogoa gizarteratu du Elhuyarrek. Biei buruz aritu da Elhuyarko Ana Galarraga Aiestaran ETB1eko Ahoz aho saioan.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.

Uri Gellerren historia

-n -kargitaratuta
Erantzun

EHUko Kultura Zientifikoko katedra / 2020-11-09 / 00:01:34

Badira gauza harrigarriak egiteko gai diren pertsonak. Horien artean daude, adibidez, eliteko kirolariak, gainerakoentzat ezinezkoak diren balentriak egiteko gai direnak. Baina, itxuraz ezinezkoak diren eta gure ulermenetik ihes egiten duten gauzak egiten dituzten beste batzuekin ere topo egiten dugu.

Horietako bat Uri Geller ilusionista da. Duela hamarkada batzuk ospetsu egin zen koilarak bere buruaren ustezko ahalmenarekin okertzen zituelako. Bai, Uri hainbat telebista saioetan agertu zen koilaren ikuskizunarekin. Baina… ba ote zuen koilarak okertzeko botere mentalik?

“Zientziaren historia” ataleko bideoek gure historia zientifiko eta teknologikoaren gertaerak aurkezten dizkigute labur-labur. Bideoak UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak eginak daude eta zientzia jorratzen duen Órbita Laika (@orbitalaika_tve) telebista-programan eman dira gaztelaniaz.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.

Kininaren historia

-n -kargitaratuta
Erantzun

EHUko Kultura Zientifikoko Katedra / 2020-11-01 / 00:01:55

Malaria gaixotasun infekziosoa da, eta mendetan gaixotasun beldurgarri eta suntsitzaileenetako bat izan da. Italieratik datorkio izena, eta honela osatuta dago: “txarra” eta “aria”, hau da, “aire txarra”. Plasmodium generoko protozooek eragiten dute gaixotasun hori. Protozoo horiek odoleko globulu gorriak infektatzen dituzte, eta Anopheles generoko eltxo espezie batzuek infektatutako emeen ziztadek transmititzen dituzte. Malariaren sendabidea kininaren eskutik iritsi zen, eta badakigu globulu gorrien barruan Plasmodiuma suntsitzen duela, nahiz eta oraindik ez dakigun mekanismo zehatza.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.

Koronabirusaren gakoak: txertoaren itxaropena

-n -kargitaratuta
Erantzun

Ana Galarraga / 2020-10-13 / 00:02:19

COVID-19aren aurkako txertoari buruz galdera asko dago. Izango al da benetan txertorik? Eta zer garapen puntutan dago etorriko den hori? Nolakoa izango da? Zer mugarri edo fase gainditu behar ditu? Galdera horiei erantzun die Ana Galarraga zientzia dibulgatzaileak Teknopolis saioko bideo honetan.

Creative Commons lizentzia
lan hau Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Nazioartekoa lizentzia baten mende dago.