Juan Luis Zabala / 2015-03-28 / 228 hitz

Tomas Transtromer poeta suediarra hil da.
Literaturako Nobel saria jaso zuen 2011n.

«Errealitaterako bestelako sarbide bat» eskaintzen duen poesia idatzi izana aitortu zion Suediako Akademiak Tomas Transtromer poeta suediarrari 2011n, Literaturako Nobel saria eman zionean. Mundu osoko 50 hizkuntzatara baino gehiagotara itzulita geratuko da sarbide hori, bilatu nahi duenarentzat zabalik, haren heriotzaren ostean. Atzo hil baitzen Tomas Transtromer, Stockholmen, 83 urte zituela.

Hil den hiri berean jaio zen, Stockholmen, 1931n, eta 1954an argitaratu zuen aurreneko poema liburua, 17 dikter (17 poema). Hasieratik izan zuen harrera ona haren poesiak, eta 1960ko hamarkadan bere belaunaldiko poeten artean erreferentzia garrantzitsu bihurtu zen.

Erietxe psikiatriko batean egin zuen lan, psikologo gisa, baina poesiarako isuria baztertu gabe, eta lanbideak emandako eskarmentuak arrastoa utzi zuen Transtromerren poesian. Gai sozialei lekurik ez ematea leporatu bazioten ere, kritikek ez zioten eragotzi bere ibilbide poetikoan aurrera egitea, berak egokien zeritzon moduan, bere barruko ahotsari askatasuna emanez.

Garun-isuri bat izan zuen 1990ean, eta, hark eragindako paralisiaren ondorioz, hizketarako ezindua geratu zen, baina ez zion poesia idazteari utzi; ezta pianoa jotzeari ere, horretarako soilik ezkerreko eskua erabili ahal izan arren. 2011ko abenduan, Nobel saria jasotzeko antolatutako ekitaldian, ezin izan zuen hitzaldirik eman.

Transtromerren poemak Bizientzat eta hilentzat (poema guztiak, 1954-2004) liburuan daude euskaratuta (Elkar, 2012). Juan Mari Agirreurretak itzuli zituen, Xila Pihlstromen laguntzaz, Jokin Zaitegi bekari esker. Aurretik Kirmen Uribek euskaratu zituen hainbat poema, Susa argitaletxearen Armiarma Interneteko atarirako.