Ezkutuan, faxisten beldurrez

Urtzi Urkizu / 2019-11-11 / 980 hitz

1936ko gerran eta gerraostean, errepublikaren aldeko makina bat gizonek urteak egin zituzten ezkutatuta. Emazteek salbatu zituzten askotan. ‘La trinchera infinita’ filmak satorren gaia plazaratu du berriz ere. Hego Euskal Herrian, laburrak izan ziren ezkutaldiak, muga gertu dagoelako.

Jarraitu irakurtzen

Bizitza borrokari emana

Jakes Goikoetxea / 2019-03-12 /330 hitz

Borrokalaria. Luis Ortiz Alfau borrokalaria izan da (Bilbo, 1916-1919). Errepublikaren aldeko eta frankismoaren kontrako milizianoa 1936ko gerran, ahanzturaren kontrako eta memoriaren aldeko borrokalaria azkeneko bi hamarkadetan. Herenegun hil zen, 102 urte zituela. 

Jarraitu irakurtzen

Lokatzak gordetako ihesa

Ion Orzaiz / 2018-05-22 / 632 hitz

Gaur beteko da Ezkabako ihesaldiaren 80. urteurrena. Igandean, Txinparta elkarte memorialistak omenaldia egin zien kartzela frankistatik ihes eginiko 800 presoei.

Jarraitu irakurtzen

Iraultza karrikan zegoen

Edurne Elizondo / 2018-04-18 / 665 hitz

Gaizkiletzat. Halakotzat hartzen zituen homosexualak Alferren eta Gaizkileen Legeak. Hitzaren erabilera horri buelta eman nahi izan dio Patricia Arangurenek Maleantes. Genealogía de la lucha LGTB en Navarra (Gaizkileak. Nafarroako LGTB borrokaren genealogia) izenburuko proiektuan. Memoria historikoa lantzeko ekinaldi bat da; 1980ko eta 1990eko hamarkadetan LGTB kolektiboak Nafarroako karriketara eraman zituen leloak eta aldarrikapenak gogora ekarri nahi ditu, eta orduko lan egiteko moduak aztertu. Egindako bidean atzera begiratu nahi izan du Arangurenek, orain arteko urratsek protagonista izandakoen ekarpena mahai gainean jartzeko.

Jarraitu irakurtzen

Ricardo Urrizola, ikertzailea: “Erabateko kontrola zuten militarrek lehenengo egunetik”

Edurne Elizondo / 2018-03-16 / 714 hitz

Ricardo Urrizolak (Iruñea, 1968) 2.000 izen propio baino gehiago jaso ditu Consejo de Guerra. Injusticia militar en Navarra, 1936-1940 liburuan. 1936tik 1940ra arteko 600 bat auzitan aurkitu ditu izen horiek, Iruñeko Artxibo Militarrean. 1936ko gerraren testuinguruan Nafarroa nolakoa zen eta militarrek gizartean zer-nolako kontrola ezarri zuten aztertu du, besteak beste.

Jarraitu irakurtzen

Gerrak herritik botatakoak

Edurne Elizondo / 2017-09-29 / 950 hitz

Hamabi urte zituen Maribel Sembroizek Felix aita ezagutu zuenean. Irundik zeharkatu zuen muga, Hendaiara joan, eta aitarekin lehendabiziko aldiz bat egiteko. Felix Sembroizek 1936an ihes egin zuen Erriberri sorterritik. Emaztea eta zortzi hilabeteko alaba utzi zituen etxean. “Frontera joan zen, hiru anaiarekin; 1976. urtera arte ez zen itzuli”. Gursen (Okzitania) izan zen Sembroiz. “Errefuxiatuentzako esparrua zen, baina beti aske izandako haiek preso sentitu ziren han”.

Jarraitu irakurtzen

Komunismoaren eta hezkuntzaren bidetik

Edurne Elizondo / 2017-03-10 / 786 hitz

Ekintzaile politikoa izan zelako. Gorzako eskolan egiten zuen lanaren bidez etorkizun hobe baten aldeko arma bilakatu nahi izan zuelako hezkuntza. Konpromisoa hartu, eta jendaurrean defendatu zuelako; sutsuki, gainera. Horregatik atxilotu zuten Camino Oskotz, 1936ko uztailaren 31n; horregatik bortxatu zuten; eta horregatik hil zuten, urte bereko abuztuaren 10ean. Espetxetik atera, eta Urbasako Pilatoren Balkoira eraman zuten; handik behera bota omen zuten maistraren gorpua. 26 urte zituen; Alderdi Komunistakoa zen; UGT sindikatuko Hezkuntza Federazioko eta Nazioarteko Laguntza Gorriko kide; maistra errepublikazalea.

Jarraitu irakurtzen