1. Itzultzaileok, normalean, atzerriko hizkuntza batetik gure ama-hizkuntzara itzultzen dugu; betidanik erakutsi digute ez dela atzerriko hizkuntza batera itzultzea komeni. Bestalde, hizkuntza- eta itzulpengintza-irakasle gisa aritzeko, lan-iragarki askotan zehazten da irakaslearen ama-hizkuntzak zein izan behar duen. Ingelesez native speaker edo near native zehaztu ohi dute. Baina zer da near native hori? Jaiotzatikoa da, ala ez da?

Harluxet hiztegiak dio ama-hizkuntza “haurtzaroan ikasitako lehen hizkuntza” dela. Testuinguru askotan, haurtzaroan ikasitako lehen hizkuntza ez da, ordea, ondoen menderatzen duguna. Batzuetan, hezkuntza formalean erabiltzen den hizkuntzak haurtzaroan ikasitako hori ordezkatzen du. Adibidez, gaztelaniak euskara ordezka dezake; ikasketak gaztelaniaz soilik egiteko aukera izan zuten batzuei gertatu zitzaien bezala. Baliteke gaztetan kanpora bizitzera joan eta hizkuntza berriak ama-hizkuntza ordeztea; edo bi hizkuntza horiek arlo ezberdinetan garatzea, bata etxean eta bestea lanean, adibidez. Beraz, ingelesez dioten “native” eta “non native” sailkapenak ez du beti balio.

31 eskutik bloga. Moldatua.

2. Frantses-hiztunek adoptatutako ume txinatarrekin egindako ikerketa baten berri eman dute ikertzaile kanadar batzuek PNAS aldizkarian. Bederatzi eta hamazazpi urte arteko 48 ume eta gazterekin egin dute esperimentua. Horietatik, batzuk Kanadan jaioak eta frantses-hiztun elebakarrak ziren; beste batzuk Txinan jaioak, 3 urte izan aurretik frantses-hiztunek adoptatuak eta txinera ahaztu dutenak, frantses-hiztun elebakarrak alegia; eta, azkenik, aurrekoak bezala adoptatuak baina txinerarekin jarraitu dutenak, eta, beraz, elebidunak. Denei, garunaren jarduera neuronalaren jarraipena egiten zieten bitartean, txineran ohikoak diren eta frantsesak ez dituen soinuak jarri zizkieten entzuteko. Txinera jaiotzetik entzun zutenek, gero ahantzi edo ez, antzeko jarduera neuronala erakutsi zuten: ezkerreko eta eskuineko zirkunboluzio tenporalak aktibatu zitzaizkien. Jaiotzetik frantsesa bakarrik jaso zutenei, ordea, eskuinekoa bakarrik aktibatu zitzaien.

Elhuyar aldizkaria, 315. zenb. Moldatua.

3. Orain arte gai horren inguruan egindako azterketek adierazten dute ez direla gauza bera aldi berean bi ama-hizkuntza ikastea eta bigarren hizkuntza bat ikastea 3 urterekin, 10ekin edo urte gehiagorekin. Ezta bigarren hizkuntza hori ama-hizkuntza bezain ongi menderatuta ere. Arlo horretako azterketa, oraindik behar bezain helduta ez dagoen arren, erabakigarria izan daiteke etorkizuneko hezkuntza-politika publikoetan, bigarren eta hirugarren hizkuntza irakasteko adin egokienari buruzko informazioa emango baitu. Donostiako Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroko ikertzaileak gai horri buruzko ikerketa independenteak egiten hasi dira; oraingoz, ondorioztatu dute elebitasun goiztiarrak eta aldiberekoak zenbait hizkuntza-gaitasun hobetzen dituela.

Basqueresearch webgunea. Moldatua.