araugintza II 1. saioa / 2. saioa / 3. saioa / 4. saioa /  
Araugintza II          
           
           
 

Izen sintagmen arteko juntadura dela eta

euskaltzaindia
111. araua (1081. or.)

Izen sintagmen arteko komunztadura dela eta, tradizioko erabilerak kontuan harturik, Euskaltzaindiak ARAU hauek eman ditu euskara baturako:

a)

Kasu-marka bera dakarten sintagmak beti junta daitezke:

  • Bilboko jokalariek eta Bermeoko arraunlariek batzarra egin dute.
  • Zuri, niri eta beste askori gertatu zaigu.
  • Zure etxeaz eta gure lanbide berriaz mintzatu dira.
  • Baionatik, Bilbotik eta Gasteiztik omen datoz ikasle horiek.
b)

Pertsona izenordainak elkartzen direnean, beti erantsi behar da kasu-marka:

  • Zuk eta guk egingo dugu (eta ez *zu eta guk egingo dugu).
  • Niri, zuri eta beste lagunei gertatu zaigu (eta ez *ni, zu eta beste lagunei gertatu zaigu).
  • Gutaz eta zuetaz mintzo dira (eta ez *gu eta zuetaz mintzo dira).

c)

Halaber, singularreko sintagmetan, kasu-marka eranstea gomendatzen da:

  • Itsasoan eta lehorrean bizi diren narrastiak.
  • Amarekin eta amamarekin bizi da.
 

Juntatzen diren izenak oso hurbilekoak direnean, edo izenlagunaz nahiz izenondoaz lagundurik doazenean, ardatz anitzeko sintagma osa daiteke, kasu-marka amaieran soilik ezarriz:

  • Gorputz eta arimatik atera den oihua.
  • Bere emazte eta alabari galdetu zien.

d)

Pluraleko sintagmetan, aukeran izaten da guztiei kasu-marka jarri edo amaieran soilik jarri:

  • Itsaso, mendi eta basamortuetan ibili da. (=Itsasoetan, mendietan eta basamortuetan ibili da)
  • Maite ditut lagun eta ahaideak.
  • Adiskide eta lankideei kontatu diet.
  • Meatze eta lantegietatik atera den oihua.
e)

Determinatzailea duten kasu-markarik gabeko izen sintagmak ezin junta daitezke kasu-markadun sintagma batekin:

*
Mendia eta itsasotik heldu da ura. ongi Menditik eta itsasotik heldu da ura.
*
Adiskideak eta lagunez mintzatu zara. ongi Adiskide eta lagunez mintzatu zara.
*
Burua eta zangoei behatu nien. ongi Buruari eta zangoei behatu nien.
*
Gizon hau eta emakume hark esango dizute. ongi Gizon honek eta emakume hark esango dizute.
 

Genitibodun sintagmetan ere ez da zilegi sintagma mugatu soila eta genitiboko sintagma juntatzea:

*
lkastolak eta gobernuaren arteko bilerak. ongi lkastolen eta gobernuaren arteko bilerak.
*
Irakaslea eta ikaslearen arteko harremana. ongi Irakaslearen eta ikaslearen arteko harremana.


ariketa Hutsuneak bete
ariketa Hutsuneak bete
ariketa Esaldi hauetako batzuetan akatsak daude, zeinetan?

 

 
     
 

araugintza I

Araugintza I

Bibliografia
Helbide elektronikoak
Inprimatzeko bertsioa

Edukiak alfabetikoki