HIZTEGI BATUA

HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA

Ez aspaldi, piratak etorri ziren gure herrira. Udako arratsalde batean / batetan beraien ontziak / untziak agertu ziren gure lurren aintzinean / aitzinean. Arrantzan ari ziren gizonek ikusi zituzten urrutira, piratak beren ontzietan / untzietan izara beltzak zabalduta bi masta luzetan. Gaua noiz helduko zai/ zain ainguratu ziren, kainoiak / kanoiak luze herrira begira berriz ere.

Herriko jendeak mendi aldera jo genuen, ahal genituenak bilduz, ahal genuena korrituz: zaharrenak idi gurdietan atera ziren, umeak soinean zituztela, eta gazteenak ibaiaren beste aldeko artadian geratu ginen, zaldi batzuekin/ batzurekin muinotik begira. Hirurogei bat baino ez ginen.

Ordurako ontziak / untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta, banan-banan / banan banan igarotzean, itzal beldurgarriak / bildurgarriak egiten zituzten etxeetako pareta zurietan. Dozena bat ontzi / untzi beltz zetozen, gure herriko portu esturantz. Kaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu / ukitu hutsarekin birrintzen zituzten.

Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik, isilik behatuz: bost ehun / bostehun gizon izango ziren, ongi armatuak guztiak; zaldi batzu / batzuk ere bazekartzaten, distira egiten zutenak ilargiaren argitara.

Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan, berriz ere herria xahutzen utzi ala aurre egin, ahal genuen moduan.

Orduan atera zen umea artaditik eta, ezer esan gabe, aldapan behera jo zuen korrika; ohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen, herrirantz zihoan, antza.

Aita atera zen atzetik, balezta bizkarrean eta ezpata eskuan, eta aitaren ondoren osabak; aldapan behera abiatu ziren denak. Orduan, nik ere gauza bera egin nuen eta nere / nire lagunek ere bai, eta nere / nire lagunen senideek ere bai; azkenean denok jaitsi / jeitsi ginen herrira, goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat eliz dorrearen puntara igo zen, porturatzearen berri eman ziezagun.

Jaitsi / jeitsi zenean, gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea, harrigarria benetan.
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzean, hauek bapatean / bat batean / bat-batean buelta eman eta beren ontzietara / untzietara itzuli ziren arte.

Pirata ontziak / untziak nahikoa urrundu zirenean, denok umearengana jo genuen; pozez gainezka geunden, halako balentriaren aurrean.

Aitak besoetan hartu zuen umea eta, estu besarkatu ondoren, ea gizon haiei zer kontatu zien galdetu zion.

Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien. Denok barre egin genuen orduan. Umeak hori esan eta piratak joan! Sinestea ere kosta egiten zen. Ea ezer gehiago esan ote zuen galdetu ziotenean, umeak baietz erantzun zuen, izurritea zegoela herrian eta horregatik aurkitu zutela hutsik.

Harritu egin ginen umearen burutazio harekin: izurritea. Bai, ez zen argudio txarra herritik ihes egiteko. Sinesgarria, gainera, kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean / batetan, ume txiki haren ahotik entzunda. Ume haren argitasuna miretsi genuen. Etorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan.

–Oso ausarta izan zara, mutiko, ausarta benetan! –esan zion amak begiak bustita–. Izurritea! Hau ume deabrua, hau!

–Ez al da egia, ama? –erantzun zion honek–. Ez al duzue igarri, ama? Izurritea dago herrian, jendeak oso itxura txarra du. Begira nolako begi zuloak dituzuen, denok negarrez ari zarete beti, mina duzue barruan! Gaiso / gaixo zaudete.

–Baina umea! –esan zion amak, umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuz–. Nolakoak esaten dituzun!

Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari.

–Gure etxeak utzi ditugu, hutsik eta ateak itxi gabe –jarraitu zuen–. Korrika atera gara herritik, denak negarrez... Gizon gaiztoak datozenean, beti berdin egiten dugu, eta hori gaiso / gaixo gaudelako da, herri osoa dago gaiso / gaixo!

–Umeak arrazoi du! –hasi zen oihuka jendea.

–Baina / Bainan ni ez! –txikiak, berriz–. Ni ausarta naiz eta makila batekin baleak hilko ditut eta borroka / burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela baten barruan ezkutatuko / izkutatuko naiz! Baina ez naiz korrika aterako, ni mutil ausarta naiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet, baina ez dute nahi izan. Handienak / haundienak ikutu /ukitu ere ez egiteko esan dit eta beldurtuta / bildurtuta joan dira denak.

Jon Maia
Administrazioa euskaraz aldizkaria, 54. zenbakia, 2006ko urria