1. saioa / | 2. saioa / | 3. saioa / | 4. saioa / | ||
Araugintza II | |||||
Hiztegi Batuan onartzen diren “nafar” hitzak adrendu iz. Naf.
'trebetasuna'. adrendua hartu Naf. 'era hartu':
makina berriari
adrendua hartu
dio. akitu, aki, akitzen. da/du ad. 1 'asko
nekatu'. 2 Naf.
'amaitu, bukatu'. Arrantzari Sin. Arrantzale basa Ipar. eta Naf. 'basatia': gizon basa bat. beheiti Ipar. eta Naf. adlag. beheititu, beheiti(tu), beheititzen. Ipar.
eta Naf. da/du ad. berant Ipar. eta Naf. izond.:
aza berantak landatu ditugu. beratz Lap. eta Naf. 'bera,
biguna' bidexendra Naf. 'bidezidorra' bonet Ipar. eta Naf. 'txapela' debalde Ipar. eta Naf. 'alferrik': debalde
duzu deusen erratea. dendari Gaur Ipar. eta Naf.
'jostuna'. egurketa Ipar. eta Naf. adlag.
'egur bila' ezongi Ipar. eta Naf. iz.
'ondoeza' fite Ipar. eta Naf. gasna Lap. eta BNaf. h.
gazta gisu Ipar. eta
Naf. 'karea' gisuki Ipar. eta
Naf. gisuztatu, gisuzta, gisuztatzen.
Ipar. eta Naf. du
ad. goititu, goiti(tu), goititzen.
Ipar. eta Naf. da/du ad. hainbertze Lap. eta Naf. h. hainbeste hamabortz Ipar. eta
Naf. h. hamabost hazil Lap. eta
BNaf. h. azaro haztaka Ipar. eta
Naf. 'haztamuka' hegal 1 'teilatuaren, kapelaren... ertza'. 2 Ipar. eta Naf. 'hegaztien hegoa'. 3 'arrainen igeri organoa' herbal batez ere Ipar. eta Naf. 1 'ahula'. 2 'elbarria' herbaldu, herbal(du), herbaltzen.
da/du ad. herbaltasun hirur Ipar. eta Naf. Zah. h. hiru hondar 1 Ipar. 'hondoa'. 2
Ipar. eta
Naf. 'azkena': urtearen hondarrean. hondarraldi Ipar. eta
Naf. 'azkenaldia' iaio Gip. eta Naf. (bi
silabatan esaten da) iaiotasun idor Ipar. eta Naf. 'lehorra,
agorra' iduri iz. Ipar. eta Naf.
h. irudi igan, igaten. da ad. Ipar.
eta Naf. 'igo' igerika batez ere Ipar. eta Naf.
'igerian' ihizi Ipar. eta Naf. h.
ehiza ilar 1 Pisum sativum.
2 Ipar. eta Naf. 'babarruna, indaba' ilbeltz Gip. eta Naf. h.
urtarril itaxur Ipar. eta Naf. Sin.
itogin itze Ipar. eta
Naf. h. iltze izi Ipar. eta
Naf. h. izu ja Ipar. eta
Naf. 'dagoeneko;
ordurako' jautsi, jauts, jausten.
Lap. eta Naf. h. jaitsi kalaka Ipar. eta
Naf. kalakari Ipar. eta
Naf. kario Ipar. eta
Naf. 'garestia' kariotasun Ipar. eta
Naf. 'garestitasuna' kariotu, kario(tu), kariotzen.
Ipar. eta Naf. da/du ad.
'garestitu' karrika Ipar. eta Naf. 'kalea' komekatu, komeka, komekatzen.
Naf. da
ad. 'Jauna hartu' konparantza Ipar. eta Naf. larderia Ipar. eta Naf. larderiatsu Ipar. larderiatu, larderia(tu), larderiatzen. Ipar.
da/du ad. larrazken Ipar. eta Naf. 'udazkena' laxatu, laxa, laxatzen. Ipar. eta
Naf. da/du ad. 1 'askatu'. 2 'lasaitu'.
3 'zabartu' marro Ipar. eta Naf. 'aharia' martinsalto Ipar. eta Naf. h.
matxinsalto matela Ipar. eta Naf. 'masaila' mazela Ipar. eta Naf. (malda,
hegia) mazelako Ipar. eta Naf. iz. mendratu, mendra, mendratzen.
Batez ere Ipar. eta Naf.
da/du ad. 'gutxitu; ahuldu' milesker Ipar. eta Naf. 'mila esker' mutilgo Ipar. eta Naf. 'morrontza' nabala Ipar. eta Naf. h.
labana negargale Naf. 'negargura' nekazalgo Naf. 'nekazaritza' nolanahika Ipar. eta Naf. 'nolanahi': ez da, ordea, nolanahika egiteko lan bat. odoleztatu, odolezta, odoleztatzen.
Ipar. eta
Naf. da/du ad. 'odoldu' odoluri Ipar. eta Naf. Sin. odolbatu, odolbildu ohatze 1 Ipar. eta Naf. iz. 'ohea'. 2 Ipar. 'etzauntza' oinaztura Naf. 'tximista' ongixko Ipar. eta Naf. orantza Naf. 'legamia, altxagarria' ortzadar Ipar. eta Naf. h.
ostadar ortzegun Lap. eta
Naf. h. ostegun ortzirale Lap. eta
Naf. h. ostiral padera 1 Ipar. eta Naf. 'danbolina'. 2 Heg.
'zartagina' paga 1 Ipar. eta Naf.
'lansaria': apezen paga. 2 Heg. (haurrei ematen zaiena) patar Ipar. eta Naf. 'aldapa' pobrezia Ipar. eta Naf. 'pobretasuna' sagarroi Ipar. eta Naf. Erinaceus
europaeus. Sin. kirikino, triku saldo Ipar. eta Naf. 'talde (handia)' sesio Gip. eta Naf. 'liskarra' suko Ipar. eta
Naf. sura Ipar. eta Naf sutik Ipar. eta
Naf. tetele Ipar. eta Naf. 'ergela' tetelekeria Ipar. eta Naf. tripot Ipar. eta Naf. 'odolkia,
odolostea' tripotx 'ardi-erraiak' txopin Naf. 'zotina' |
||||
|