1. saioa / | 2. saioa / | 3. saioa / | 4. saioa / | 5. saioa | |
Araugintza I | |||||
MUNDUKO ESTATU-IZENAK, HERRITARREN IZENAK, HIZKUNTZA OFIZIALAK ETA HIRIBURUAK
Nazioak | |
Hiriburuak | |
Nazioko herritarrak | |
Hizkuntzak |
Herrialdearen izena, |
Herritarren jende-izena |
Hizkuntza ofiziala(k) |
Hiriburua; |
Afganistan, |
afganistandar / |
paxtuera, persiera |
Kabul; kabuldar |
Afrika Erdiko Errepublika |
afrikaerditar |
frantses (ofiziala), |
Bangi; bangiar |
Albania, |
albaniar |
albaniera |
Tirana; tiranar |
Alemania, |
alemaniar / |
aleman |
Berlin; berlindar |
Aljeria, |
aljeriar |
arabiera |
Aljer; aljertar |
Ameriketako Estatu Batuak, AEB |
estatubatuar |
ez dago hizkuntza ofizialik, baina ingelesa da, de facto, hizkuntza ofiziala |
Washington; washingtondar |
Andorra, |
andorratar |
katalan |
Andorra la Vella; |
Angola, |
angolar |
portuges |
Luanda; luandar |
Antigua eta Barbuda |
antiguar |
ingeles |
Saint John's; saintjohnstar |
Arabiar Emirerri Batuak |
emirerribatuar |
arabiera |
Abu Dhabi; abudhabiar |
Argentina, |
argentinar |
gaztelania |
Buenos Aires; buenosairestar |
Armenia, |
armeniar |
armeniera |
Erevan; erevandar |
Australia, |
australiar |
ez dago hizkuntza ofizialik, baina ingelesa da, de facto, hizkuntza ofiziala |
Canberra; canberrar |
Austria, |
austriar |
aleman (ofiziala estatu osoan); esloveniera (ofiziala Karintian); kroaziera eta hungariera (ofizialak Bur- genlanden) |
Viena; vienar |
Azerbaijan, |
azerbaijandar |
azerbaijanera |
Baku; bakutar |
Bahamak, |
bahamar |
ingeles |
Nassau; nassautar |
Bahrain, |
bahraindar |
arabiera |
Manama; manamar |
Bangladesh, |
bangladeshtar |
bengalera |
Dhaka; dhakatar |
Barbados |
barbadostar |
ingeles |
Bridgetown; bridgetowndar |
Belgika, |
belgikar |
aleman (Eupen eta Saint-Vith kantonamenduetan), frantses, nederlandera |
Brusela; bruselar |
Belize |
belizetar |
ingeles |
Belmopan; belmopandar |
Benin, |
benindar |
frantses |
Porto Novo; portonovoar |
Bhutan, |
bhutandar |
dzongkha |
Thimphu; thimphutar |
Bielorrusia, |
bielorrusiar |
bielorrusiera, errusiera |
Minsk; minskar |
Boli Kosta, |
bolikostar |
frantses |
Abidjan (hiriburu administratiboa); |
Bolivia, |
boliviar |
aimara, gaztelania, kitxua |
La Paz (hiriburu administratiboa); lapaztar |
Bosnia-Herzegovina, |
bosniar |
bosniera, kroaziera, serbiera (berez hizkuntza bakarra izan arren -serbokroaziera-, ofizialki hiru hizkuntza gisa -bosniera, kroaziera, serbiera- izendatzen da) |
Sarajevo; sarajevoar |
Botswana, |
botswanar |
ingeles (ofiziala), tswanera (hizkuntza nagusia) |
Gaborone; gaboronetar |
Brasil, |
brasildar |
portuges |
Brasilia; brasiliar |
Brunei, |
bruneitar |
ingeles, malaysiera |
Bandar Seri Begawan; begawandar |
Bulgaria, |
bulgariar |
bulgariera |
Sofia; sofiar |
Burkina Faso |
burkinafasoar |
frantses |
Uagadugu; uagadugutar |
Burundi, |
burundiar |
frantses, kirundi |
Bujumbura; bujumburar |
Cabo Verde, |
caboverdetar |
portuges |
Praia; praiatar |
Costa Rica, |
costarricar |
gaztelania |
San Jose; sanjosetar |
Danimarka, |
danimarkar / daniar |
daniera; Groenlandian groenlandiera eta Faroe uharteetan faroera ofizialak dira |
Kopenhage; kopenhagetar |
Djibuti, |
djibutiar |
arabiera, frantses |
Djibuti; djibutiar |
Dominika, |
dominikar |
ingeles |
Roseau; roseautar |
Dominikar Errepublika |
dominikar |
gaztelania |
Santo Domingo; santodomingoar |
Egipto, |
egiptoar |
arabiera |
Kairo; kairotar |
Eire / Irlanda |
eiretar / irlandar |
Irlandako gaeliko / irlandera; ingeles |
Dublin; dublindar |
Ekialdeko Timor, |
timortar |
portuges, tetum |
Dili; diliar |
Ekuador, |
ekuadortar |
gaztelania, kitxua, shuarrera |
Quito; quitoar |
Ekuatore Ginea, |
ginear / ekuatoreginear |
gaztelania, frantses |
Malabo; malaboar |
El Salvador, |
salvadortar |
gaztelania |
San Salvador; sansalvadortar |
Eritrea, |
eritrear |
ez dago hizkuntza ofizialik |
Asmara; asmarar |
Erresuma Batua, |
britainiar |
ingeles (de factoko hizkuntza ofiziala); |
Londres; londrestar |
Errumania |
errumaniar |
errumaniera |
Bukarest; bukarestar |
Errusia, |
errusiar |
errusiera; gainerako hizkuntza ofizialak (parentesi artean
adierazten da hizkuntza non den ofiziala): |
Mosku; moskutar |
Eslovakia, |
eslovakiar |
eslovakiera |
Bratislava; bratislavar |
Eslovenia, |
esloveniar |
esloveniera |
Ljubljana; ljubljanar |
Espainia, |
espainiar / espainol |
espainiera / gaztelania; Galizian galiziera, Hego Euskal Herrian euskara eta Herrialde Katalanetan katalana hizkuntza ofizialak dira. Valentziako Erkidegoan katalanari, ofizialki, valentziera deritzo. Aran Haranean, okzitanieraren aldaera den aranera ofiziala da |
Madril; madrildar |
Estonia, |
estoniar |
estoniera |
Tallinn; tallinndar |
Etiopia, |
etiopiar |
ez dago hizkuntza ofizialik, baina amharera da, de facto, hizkuntza ofiziala |
Addis Abeba; addisabebar |
Fiji, |
fijiar |
ingeles, fijiera, hindustanera |
Suva; suvatar |
Filipinak, |
filipinar |
ingeles, filipinera (tagalo hizkuntzaren aldaera es- tandarizatua da) |
Manila; manilar |
Finlandia/Suomi, |
finlandiar /suomitar |
finlandiera / suomiera, suediera |
Helsinki; helsinkiar |
Frantzia, |
frantses / frantziar |
frantses |
Paris; paristar |
Gabon, |
gabondar |
frantses |
Libreville; librevilletar |
Gambia, |
gambiar |
ingeles |
Banjul; banjuldar |
Georgia |
georgiar |
georgiera, abkhaziera (ofiziala Abkhaziako Errepublika Autonomoan) |
Tbilisi; tbilistar |
Ghana, |
ghanatar |
ingeles |
Akkra; akkratar |
Ginea, |
ginear |
frantses |
Konakry; konakriar |
Ginea Bissau, |
ginear / gineabissautar |
portuges |
Bissau; bissautar |
Grenada |
grenadar |
ingeles |
Saint Georges; saintgeorgestar |
Grezia, |
greko, greziar |
greko / greziera |
Atenas; atenastar |
Guatemala, Guatemalako Errepublika |
guatemalar |
gaztelania |
Guatemalako Hiria; guatemalar |
Guyana, |
guyanar |
ingeles |
Georgetown; georgetowndar |
Haiti, |
haitiar |
frantses, Haitiko kreolera |
Port-au-Prince; portauprincetar |
Hegoafrika, |
hegoafrikar |
afrikaans, ingeles, ndebelera, pediera, sothoera, swaziera, tsongera, tswanera, vendera, xhosera, zuluera |
Pretoria (administratiboa); pretoriar Bloemfontein (judiziala); bloemfonteindar Lurmutur Hiria (Parlamentuaren egoitza); lurmuturtar |
Hego Korea, |
korear |
koreera |
Seul; seuldar |
Herbehereak, |
herbeheretar / nederlandar |
nederlandera, frisiera (Frisian) |
Amsterdam; amsterdamdar |
Honduras, |
hondurastar |
gaztelania |
Tegucigalpa; tegucigalpar |
Hungaria, |
hungariar |
hungariera |
Budapest; budapestar |
India, |
indiar |
assamera, bengalera, bodoera, dograera/dogri, gujaratera, hindi, ingeles, kannada, kaxmirera, konkanera, maithili, malabarera, manipurera, marathera, nepalera, oriya, punjabera, sanskritoa, santalera, sindhi, tamilera, telugu, urdu |
New Delhi; newdelhiar |
Indonesia, |
indonesiar |
indonesiera |
Jakarta; jakartar |
Ipar Korea, |
korear |
koreera |
Piongiang; piongiangdar |
Irak, |
irakiar |
arabiera, kurduera, asiriera, turkomanera |
Bagdad; bagdadar |
Iran, |
irandar |
persiera |
Teheran; teherandar |
Irlanda / Eire |
irlandar / eiretar |
irlandera, ingeles |
Dublin; dublindar |
Islandia, Errepublika |
islandiar |
islandiera |
Reykjavik; reykjavikar |
Israel, |
israeldar |
arabiera, hebreera |
Jerusalem; jerusalemdar |
Italia, |
italiar |
italiera; Hego Tirolen alemana eta Val d'Aostan frantsesa hizkuntza ofizialak dira |
Erroma; erromatar |
Jamaika |
jamaikar |
ingeles |
Kingston; kingstondar |
Japonia |
japoniar |
japoniera |
Tokio; tokiotar |
Jordania, |
jordaniar |
arabiera |
Amman; ammandar |
Kamerun, |
kamerundar |
frantses, ingeles |
Jaunde; jaundetar |
Kanada |
kanadar |
frantses, ingeles |
Ottawa; ottawar |
Kanbodia, |
kanbodiar |
khmerera |
Phnom Penh; phnompenhdar |
Kazakhstan, |
kazakhstandar |
errusiera, kazakhera |
Astana; astanar |
Kenya, |
kenyar |
ingeles, swahili |
Nairobi; nairobiar |
Kirgizistan/Kirgizia, |
kirgizistandar |
errusiera, kirgizera |
Bishkek; bishkekar |
Kiribati, |
kiribatiar |
ez dago hizkuntza ofizialik, baina, de facto , ingelesa eta kiribatiera dira ofizialak |
Hego Tarawa; tarawar |
Kolonbia, |
kolonbiar |
gaztelania |
Bogota; bogotar |
Komoreak, |
komoretar |
arabiera, frantses, komoreera |
Moroni; moroniar |
Kongo, |
kongoar |
frantses, lingala, kituba (munukutuba) |
Brazzaville; brazzavilletar |
Kongo, |
kongoar |
frantses (ofiziala); kikongo, lingala, swahili, tshiluba (nazio-hizkuntzak) |
Kinshasa; kinshasar |
Kroazia, |
kroaziar |
kroaziera |
Zagreb; zagrebar |
Kuba, |
kubatar |
gaztelania |
Habana; habanar |
Kuwait, |
kuwaitar |
arabiera |
Kuwait; kuwaitar |
Laos, |
laostar |
laosera |
Vientian; vientiandar |
Lesotho, |
lesothoar |
ingeles, sothoera |
Maseru; maseruar |
Letonia, |
letoniar |
letoniera |
Riga; rigatar |
Libano, |
libanoar |
arabiera |
Beirut; beirutar |
Liberia, |
liberiar |
ingeles |
Monrovia; monroviar |
Libia, |
libiar |
arabiera |
Tripoli; tripoliar |
Liechtenstein, |
liechtensteindar |
aleman |
Vaduz; vaduztar |
Lituania, |
lituaniar |
lituaniera |
Vilnius; vilniustar |
Luxenburgo, |
luxenburgotar |
ez dago hizkuntza ofizialik; alemana eta frantsesa administrazio-hizkuntzak dira, eta luxenburgera nazio-hizkuntza |
Luxenburgo; luxenburgotar |
Madagaskar, Madagaskarko Errepublika |
madagaskartar |
frantses, malgaxe |
Antananarivo; antananarivoar |
Malawi, |
malawiar |
chewera (chichewa) |
Lilongwe; lilongwetar |
Malaysia |
malaysiar |
malaysiera |
Kuala Lumpur; kualalumputar |
Maldivak, |
maldivar |
dhivehi (maldivera) |
Male; maletar |
Mali, |
maliar |
frantses |
Bamako; bamakoar |
Malta, |
maltar |
ingeles, maltera |
Valleta; valletar |
Maroko, |
marokoar |
arabiera; amazigera (behialako berberera, irakaskuntzarako ofizialki onartua) |
Rabat; rabatar |
Marshall Uharteak, |
marshalldar |
ingeles, marshallera |
Majuro; majuroar |
Mauritania, |
mauritaniar |
arabiera (ofiziala); fula, soninkera, wolofera (nazio-hizkuntzak) |
Nuakchot; nuakchotar |
Maurizio, |
mauriziar |
ingeles |
Port Louis; portlouistar |
Mazedonia, |
mazedoniar |
albanniera, mazedoniera |
Skopje; skopjetar |
Mexiko, |
mexikar |
gaztelania (de facto ko hizkuntza ofiziala); maia hizkuntzak nazio-hizkuntzatzat onartuak dira, eta, zeinek bere eremuan, balio ofiziala dute |
Mexiko Hiria; mexikar |
Mikronesia, |
mikronesiar |
ingeles, yapera, chuukera, pohnpeiera, kosraera, woleaiera, ulithiera |
Palikir; palikirtar |
Moldavia, |
moldaviar |
errusiera, gagauzera, moldaviera (errumaniera) |
Chisinau; chisinauar |
Monako, Monakoko Printzerria |
monakoar |
frantses |
Monako; monakoar |
Mongolia |
mongoliar |
mongoliera |
Ulan Bator; ulanbatortar |
Montenegro, Montenegroko Errepublika |
montenegroar |
serbiera |
Podgorica; podgoricar |
Mozambike, |
mozambiketar |
portuges |
Maputo; maputoar |
Myanmar (Birmania), |
myanmartar, birmaniar |
birmaniera |
Yangon (Rangun); yangondar, rangundar Naypyidaw (hiriburu administratibo berria) |
Namibia, |
namibiar |
ingeles |
Windhoek; windhoektar |
Nauru, |
nauruar |
nauruera |
Yaren; yarendar |
Nepal, |
nepaldar |
nepalera |
Katmandu; katmandutar |
Niger, |
nigertar |
frantses (ofiziala); fula, zarma (hizkuntza nagusiak) |
Niamei; niameiar |
Nigeria, |
nigeriar |
ingeles (ofiziala); hausa, igboera, jorubera (hizkuntza nagusiak) |
Abuja; abujar |
Nikaragua, |
nikaraguar |
gaztelania; miskitoera hizkuntza onartua da miskitoen lurralde autonomoan |
Managua; managuar |
Norvegia, |
norvegiar |
norvegiera (estatu osoan); finlandiera, samiera/laponiera (udalerri batzuetan) |
Oslo; osloar |
Oman, |
omandar |
arabiera |
Maskat; maskatar |
Pakistan, |
pakistandar |
ingeles, urdu |
Islamabad; islamabadar |
Palau, |
palauar |
angaurrera, ingeles, japoniera, palauera, sonsoralera, tobiera |
Melekeok; melekeoktar |
Panama, |
panamar |
gaztelania |
Panama Hiria; panamar |
Papua Ginea Berria, |
gineaberriar |
hiri motu, ingeles, motu, tok pisin |
Port Moresby; portmoresbiar |
Paraguai, |
paraguaitar |
gaztelania, guaraniera |
Asuncion; asunciondar |
Peru, |
perutar |
aimara, gaztelania, kitxua |
Lima; limatar |
Polonia, |
poloniar |
poloniera |
Varsovia; varsoviar |
Portugal, |
portuges |
portuges; mirandes (Miranda do Douro eta Vimioso udalerrietan erabiltzen den astur-leonesaren aldaera) |
Lisboa; lisboar |
Puerto Rico, Puerto Ricoko Estatu Libre Elkartua |
puertorricar |
gaztelania |
San Juan; sanjuandar |
Qatar, |
qatartar |
arabiera |
Doha; dohatar |
Ruanda, |
ruandar |
frantses, ingeles, kinyaruanda |
Kigali; kigaliar |
Saint Kitts eta Nevis, |
sankistar |
ingeles |
Basseterre; basseterretar |
Saint Vincent eta Grenadinak |
saintvincentar |
ingeles |
Kingstown; kingstowndar |
Salomon Uharteak |
salomondar |
ingeles |
Honiara; honiarar |
Samoa, |
samoar |
ingeles, samoera |
Apia; apiar |
San Marino, |
sanmarinoar |
italiera |
San Marino; sanmarinoar |
Santa Luzia |
santaluziar |
ingeles |
Castries; castriestar |
Sao Tome eta Principe, |
saotometar |
portuges |
Sao Tome; saotometar |
Saudi Arabia, |
saudiarabiar |
arabiera |
Riad; riadar |
Senegal, |
senegaldar |
frantses |
Dakar; dakartar |
Serbia, |
serbiar |
serbiera (Vojvodinako Probintzia Autonomoan, serbieraz gainera, hungariera, eslovakiera, errumaniera, ruteniera eta kroaziera ere ofizialak dira. Kosovon, serbieraz gainera, albaniera eta ingelesa ere ofizialak dira) |
Belgrad; belgradar |
Seychelleak, |
seychelletar |
frantses, ingeles, Seychelleetako kreolera |
Victoria; victoriar |
Sierra Leona, |
sierraleonar |
ingeles |
Freetown; freetowndar |
Singapur, |
singapurtar |
ingeles, malaysiera, tamilera, txinera |
Singapur; singapurtar |
Siria, |
siriar |
arabiera |
Damasko; damaskoar |
Somalia |
somaliar |
arabiera, somaliera |
Muqdisho; muqsdishoar |
Sri Lanka, |
srilankar |
tamilera, sinhala |
Kolonbo (hiriburu administratiboa); |
Sudan, |
sudandar |
arabiera |
Khartum; khartumdar |
Suedia, |
suediar |
suediera (de facto ko hizkuntza ofiziala) |
Stockholm; stockholmdar |
Suitza, |
suitzar |
aleman, erretorromaniera, frantses, italiera |
Berna; bernatar |
Surinam, |
surinamdar |
nederlandera |
Paramaribo; paramariboar |
Swazilandia, |
swazilandiar |
ingeles, swaziera |
Mbabane (hiriburu administratiboa); mbabanetar Lobamba (legegintza-hiriburua); lobambar |
Tajikistan, |
tajikistandar |
tajikera |
Dushanbe; dushanbetar |
Taiwan, |
taiwandar |
txinera |
Taipei; taipeitar |
Tanzania, |
tanzaniar |
ingeles, swahili |
Dar es Salaam (hiriburu administratiboa); daressalaamdar Dodoma (hiriburu ofiziala); dodomar |
Thailandia, |
thailandiar |
thaiera/thailandiera |
Bangkok; bangkokar |
Togo, |
togoar |
frantses |
Lome; lometar |
Tonga, |
tongatar |
ingeles, tongera |
Nuku'alofa; nukualofar |
Trinidad eta Tobago, |
trinitatear |
ingeles |
Port-of-Spain; portofspaindar |
Tunisia, |
tunisiar |
arabiera |
Tunis; tunistar |
Turkia, |
turkiarra |
turkiera |
Ankara; ankarar |
Turkmenistan |
turkmenistandar |
turkmenera |
Ashgabat; ashgabatar |
Tuvalu |
tuvalutar |
ingeles, tuvaluera |
Funafuti; funafutiar |
Txad, |
txadar |
arabiera, frantses |
N'Djamena; n'djamenar |
Txekia, |
txekiar |
txekiera |
Praga; pragatar |
Txile, |
txiletar |
gaztelania |
Santiago; santiagotar |
Txina, |
txinatar |
txinera; kantonera, ingeles, portuges, uigurrera, mongoliera,
tibetera eta koreera hizkuntzak ere ofizialak dira zenbait lurraldetan |
Pekin; pekindar |
Uganda, |
ugandar |
ingeles, swahili |
Kampala; kampalar |
Ukraina |
ukrainar |
ukrainera |
Kiev; kievtar |
Uruguai, |
uruguaitar |
gaztelania |
Montevideo; montevideoar |
Uzbekistan, |
uzbekistandar |
uzbekera |
Tashkent; tashkentar |
Vanuatu, |
vanuatuar |
bislama, frantses, ingeles |
Port Vila; portvilatar |
Vatikanoa (Egoitza Santua), |
vatikanoar |
latin |
Vatikano Hiria; vatikanoar |
Venezuela, |
venezuelar |
gaztelania |
Caracas; caracastar |
Vietnam, |
vietnamdar |
vietnamera |
Hanoi; hanoitar |
Yemen, |
yemendar |
arabiera |
Sana; sanatar |
Zambia, |
zambiar |
ingeles |
Lusaka; lusakar |
Zeelanda Berria |
zeelandaberritar |
ingeles, maoriera |
Wellington; wellingtondar |
Zimbabwe, |
zimbabwetar |
ingeles |
Harare; hararetar |
Zipre, |
zipretar |
greko, turkiera |
Nikosia; nikosiar |
Oharrak
1. | Izen laburtua (Venezuela) eta izen ofiziala (Venezuelako Errepublika) ematen dira. |
2. | Batzuetan bi aukera uzten dira: Irlanda eta Eire, nahi dena erabil dadin. |
3. | Estatu ez izanagatik, hona garrantzi handiko beste bi izen: – Europar Batasuna (es: Unión Europea; fr: Union européenne) (Euskaltzaindiak, Bilbon, 1999ko maiatzaren 28an onartua) – Estatu Burujabeen Erkidegoa (EBE) (es: Comunidad de Estados Independientes [CEI]; fr: Communauté des États indépendants [CEI]) |
4. | Zenbaitetan, estatu batzuetako herritarrak izendatzeko, sasisinonimoak erabiltzen dira. Hala, behin baino gehiagotan entzuten edo irakurtzen da judu hitza Israel estatuko herritarrak izendatzeko; azteka hitza, Mexikoko herritarrak izendatzeko; ingeles hitza, Erresuma Batuko herritarrak izendatzeko... |
|