AHOZKO HIZKUNTZA IRAKASTEA weborrian biltzen den materialak ahozko hizkuntza gelan sistematikoki lantzea du xedea.
Arlo honetan eman diren formakuntza ikastaroen edukia eta ikastxeetan egin diren esperientziak biltzen dira.
Esther Mugertzak eta Yolana Olasagarrek, Josune Zabalaren laguntzaz, egin dute bilduma hau. Weborria irekia eta dinamikoa izan nahi du eta egiten diren materialak sartuko dira egin ahala.
Inauteak, ihoteak, aratusteak, gizakundea, emakundea, orakunde… neguaren amaiera eta udaberriaren sarrera iragartzen dituzten festek antzinako sinesmen animistaren jatorri mitikoa dute.
Inauteriek badute mitologiarekin zerikusia. Mitologia pertsonaiak nahiz inauteri pertsonaiak antzinatik datozkigun euskal sinismenekin batu behar ditugu. Inauteri ohiturak eta pertsonaiak kristautasuna ailegatu aurretik udaberriko ekinozioaren ospakizunekin lotuak daude.
Hona hemen Iñauterien inguruko gaia lantzeko web interesgarria:
Santa Ageda bezpera edo Agate Deuna jaia, Euskal Herrian eta Espainiako zenbait tokitan ospatzen den jai herrikoi tradizionala da. Herri askotan, makilekin ateratzen dira kalera egun horretan.
Hona hemen bideo bat: Santa Ageda- Samaniego kantari
Bestalde, hona letra:
Gabonak, gelan lantzeko hainbat material proposatu nahi dizuegu:
“A eredua, ahozko hizkuntza irakastea” ikastaroan parte hartzen duten hainbat irakaslek proposamen berriak egin dituzte hiztegia, jokoen eta irudien bitartez, ikasteko.
Hauek dira horietako batzuk:
Batetik, Youtuben, “Albaluken” kanalean, hainbat bideo, piktogramekin eginak, aurki daitezke: koloreak, zenbakiak, formak eta animaliak, hasierako mailetan lantzeko.
Bestetik, BINGO jokoarekin, zenbakiez gain, gauza asko lan daitezke: hiztegia (familia, animaliak, jakiak…), aditzak, adjektiboak…
DOMINOA ere erabil daiteke jolasten ikasteko. (EIBZ, Euskal Girotzen barnetegiak). Merkatuan badira horrelako jokoak eta asmatu ere egin daitezke.
Sarean JOKO asko aurki daitezke.
Batzuk ordenagailuan egiteko. Adibidez: Childtopia: bilatu hitza, letra zopa, hitzez hitz esan,…Hitzapasa, etab.
Beste batzuk dinamikoak. Adibidez: Piktionary moduko jolasa, Jolastuz ikasi (postaria), eta beste.
Ikasleak euskaraz bizi daitezen aukera paregabea da egonaldia egitea. Benetako hizkuntza egoera komunikatiboan jartzen ditugu ikasleak. Euskara erabiltzen den eremua badela ikusi ahal dute eta hori motibagarria izan daiteke haien interesa pizteko. Irakasleari aukera ematen dio hizkuntza erregistro diferenteak erabiltzeko, eta ikasleak hitz egin beharreko egoeran jartzen ditugu giro lasai eta dibertigarrian.
Hona hemen egonaldiak antolatzeko hainbat informazio.
Eskualde euskalduneko hurrengo aterpe hauetan antolatzen ohi dituzte ikastetxeentzako egonaldiak:
– Zugarramurdiko Graxiana aterpea.
Nafarroan beste baliabide batzuk ere badira:
– Aterpe publikoak.
– Aterpe pribatuak.
– Kanpinak.
Animo eta ondo pasa!
San Simon eta San Juda eguna urriaren 28an ospatzen da. Uda amaitzera doa eta negua badator. Bi gauza horiek lotuta bere poema egin zuen Gabriel Aresti idazleak. Xabier Lete abeslariak egin zuen famatua kanta eta, Arestiren poema askorekin gertatu den moduan, kanta herrikoi bihurtu da.
(*argazkia: Anders Lanzen 2013)
Hona hemen letra:
San Simon eta San Juda
joan zen uda, eta negua heldu da: (bis)
ez baletor hobe, bizi gara pobre
eremu latz honetan
ez gara hain onak benetan
Ez dugu zaldirik, ez gara zaldunak
ez dugu abererik, ez gara aberatsak
euskara guk dugu, gu gara euskaldunak
euskara guk dugu, gu gara euskaldunak..
Bideo honetan ikus daiteke Xabier Leteren kanta (txantxangorria):
http://ttiki.com/84119
Eta honetan Txatanuga Futz Bandaren bertsio martxosoa (Javi de la Maza)
http://ttiki.com/84120
Testurik gabeko album grafikoa da liburu hau, beraz, hainbat etapatan erabiltzeko aproposa da; adinaren eta mailaren arabera, jarduera desberdinak egiteko balio du: hiztegia ikasteko, istorioak sortzeko, ahozko adierazpena lantzeko…
Azalean, “bizitzan dena aldatzen da, etengabe…” esaldia ageri da, eta barruan adibideak ematen ditu, irudien bidez. Zenbait elementuren bilakaera eta garapena agertzen da: fruitua zuhaitza, beldarra tximeleta, harria eskultura, oiloa arrautza… Batzuetan, bi orritan baino ez eta, beste batzuetan, orri gehiagotan.
Bologna 2015eko sarituetako bat da.
Zarrakazteluko “Virgen de la Oliva” ikastetxeko A ereduko ikasleek Zangozako “Haur Kantarien Jaialdia 2014” emanaldian hartu zuten parte. Nayara, Amaya, Amaia, Yu, Sara, Iñigo, Leyre eta Carla, izan ziren “Aitormena” kantarekin Zangozako emanaldian aritu ziren ikasleak, Fernando irakasleak lagunduta.
Maiatzaren 31n, Burlatan egin zen emanaldi nagusian ere abestu zuten. Haien familiak ere bertan egon ziren laguntzen eta animatzen.
Amaia Domingez Euskal Kantuzaleen Elkarteko kidea eta Tafallako Ikastolako irakaslea da, eta berak antolatu du 2014ko Haur eta Gaztetxo Kantarien Jaialdiaren XX. edizioa. Bertan, Nafarroako 12 ikastetxetako 6 eta 16 urte bitarteko 136 haurrek eta gaztetxok parte hartu dute, eta 17 kantu abestu dituzte.
Zorionak Zarrakazteluko taldeari.
Begira emaitza:
Iruñeko Navarro Villoslada institutuko ikasleak kalera atera dira hiriko seinaleek euskararen ordenantza betetzen dutenetz aztertzera. Argazkiak bildu, eta sarean jarriko dituzte.
Iruñeko hizkuntza paisaia aztertzera atera ziren Batxilergoko lehenbiziko mailako A ereduko 11 ikasle. Argazki kamera, mapa eta papera eskuan, seinaleetan euskara ageri zenetz, eta agertzekotan, nola agertzen zen bildu zuten. Iruñeko Udalak ez zuen azterketa gainditu; are gehiago, nota oso txarra atera zuen. Adibidez, Itxaso Turrillas, Miriam Mortalena eta Julen Rodriguezen taldeak hamar seinale egoki baizik ez zituen aurkitu. 35 gaizki ziren.
Biko taldeak egin, eta kaleak banatuta ekin zioten ikasleek lanari. Nafarroako Gorteen kalean abiatu ziren Turrillas, Mortalena eta Rodriguez. 150 metro baizik ez zituzten egin, eta ordurako hainbat argazki atera zituzten. Kalearen izena euskaraz zegoen San Ignazio etorbidearen bidegurutzean. Metro gutxi batzuk aurrerago, baina, soilik gaztelaniaz ageri zen kale beraren izena. Pentsa liteke bigarren plaka zaharragoa zela. Ez da hala. Orain, Iruñeko Udalak kalearen izena gaztelaniaz idazten du, eta alboetan calle eta kalea hitzak jartzearekin aski dela dio.
150 metro baizik ez ziren, eta zezen plaza eta Txantrea hitzak ez ziren euskaraz ageri seinaleetan. Seinale berean, Norabide guztiak txikiagoa zen Todas las direcciones baino, eta Alde Zaharra hitza letra etzanez eta gris kolorez idatzia zegoen, gaztelaniazko adiera ez bezala. Parkimetroa erabiltzeko argibideak ere ez zeuden ordenantzak eskatzen duen bezala adieraziak. Euskarazko azalpenak letra etzanean ageri ziren, eta zati batzuk gaztelaniaz soilik adieraziak zeuden. Guztien artean batek arreta piztu zien ikasleei: Nafarroako Gobernuko Ekonomia eta Ogasun Departamentuak ez zuen euskararik bere atarian. Udalaren hizkuntza paisaia zen aztertu beharrekoa, ordea. Horrela aztertu zituzten inguruko hainbat kale.
Helburuak bete zituzten. Haien irakasle Amaia Irazustak azaldu zuenez, ikasleak euskarara gerturatzeko modu bat izan zen, baita hausnarketa bultzatzeko bidea ere. Izan ere, ikasleetako batzuek ez dute uste euskara bazterturik dagoenik. Jarduera «erraza» eta «polita» izan zela zioen. A eredukoak izanik, euskara maila apala dutela azaldu zuen; beraz, gutxi ateratzen dira ikastetxetik euskarazko jarduerak egitera. «Honek asko motibatu ditu, haien lanak zerbaiterako balio duela ikusten dutelako. Udalari erakutsiko diogu». Googlemapsen paratuko dituzte irudiak eta euskalgintzari bidaliko dizkiote.
Artikulu osoa BERRIA egunkariaren helbide honetan irakur daiteke: //paperekoa.berria.info/tartea/2014-04-09/036/001/nota_txarra_udalaren_seinaleei.htm