Kategoriaren artxiboa: Historia

Margot Duhalde, zeruetako bideetatik barna

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2020-04-26 / 683 hitz

Ainitz izan ziren XVI. mendetik XX. mendeko erdialdera arte, itsaso zabala zeharkatu eta Ameriketarako bideari ekin zioten euskaldunak. Gehien-gehienak haien egoera ekonomikoa hobetu nahian abiatu ziren kontinente berrirantz, baina izan ziren ainitz ere, arrazoi politikoengatik abiatu behar izan zutenak; Frantziako Iraultza eta ondorengo zapalketa, karlistadak, bi gerla handiak, 1936ko guda, frankismoaren zapaltze sistematikoa… izan ziren, besteak beste, euskaldun ugari Ameriketara haizatu zituzten kalapitak. Hala eta guztiz ere, gehienetan miseriatik atera beharra izan zen emigrazio handi honen egiazko hauspoa. Milaka joan ziren eta milioiak dira gaur amerikar diasporan euskaldunen ondorengotzat haien burua jotzen dutenak. Horietako bat genuen Margot Duhalde, Luhusotik artzain eta laborari gisa joandako mutil baten biloba edo arralaba.

Jarraitu irakurtzen →

Manex Lafitte kortsarioa, Baratariako errege

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2020-04-19 / 1162 hitz

XVIII. mendeko kortsario hau biziki ospetsua izan zen bere garaian, bai itsasgizon lapurtarren artean eta baita Ameriketan ere. Ainitzetan pirata gisa aritu bazen ere, gehienetan kortso patenteak ematen zion babesarekin aritu zen. Itsas-lapurreriaz aritzeaz gain, Manex eta Piarres anaia esklabo-trafikoan, kontrabandoan eta merkataritzan ere ibili ziren, alor guztietatik irabazpide ederrak eginez. Lehena izan da, batez ere, historiara pasatu dena eta bigarrena, anaiaren itzalpean gelditu dena.

Jarraitu irakurtzen →

Enaren hegaldia

-n -kargitaratuta
Erantzun

Kattalin Barber / 2019-12-06 / 681 hitz

Badakite udazkenean joan eta udaberrian itzultzen zirela; badakite ehunka emakumek egindako bidea zela; eta badakite zer-nolako lana zen. Halere, oraindik ere galdera anitz erantzun gabe daude Mauleko espartin lantegietara joandako Erronkaribarreko emakumeen inguruan, eta haien istorioak eta esperientziak gorde nahi dituzte. Hara joandako guztiei izen-abizenak jarri, eta haien bizimodua osatu nahi dute. Mugaz gaindiko historia da enarena, eta joan zirenen izenak eta izanak bildu nahi dituzte orain, aurreko mendean Pirinioen beste aldera, Maulera, espartinak egitera lanera joan ziren emakumeak omentzeko.

Jarraitu irakurtzen →

Elkanoren bi bidaiak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2019-11-18 / x hitz

Ainitz idatzi eta eztabaidatu da Elkanoz, onerako eta txarrerako, eta gaur egun espainiarrak ari dira gizon honen irudia bereganatu nahian, heroi nazional moduko bat egiteko. Guk euskaldunok ezin dugu ahantzi Elkano euskalduna zela, eta, bere argi-ilun guztiekin, gure historiako pertsonaia esanguratsua dugula. Artikulu moduko hau Elkanoren aldeko aldarria da, itsasgizon eta abenturazale handi horren aldeko oroitzapenezko idatzia. Horratx!

Jarraitu irakurtzen →

Askatasun mina

-n -kargitaratuta
Erantzun

Iker Tubia / 2019-11-13 / 1102 hitz

Xavier Mina gerrillari euskalduna oroitu dute asteburuan Nafarroan. Euskal Herrian luzaz ahantzi izan bada ere, Mexikon independentziaren heroietako bat da. Napoleonen eta Fernando VII.aren aurka altxatu zen, eta Mexiko askatzeko borrokan aritu zen.

Jarraitu irakurtzen →

Ezkutuan, faxisten beldurrez

-n -kargitaratuta
Erantzun

Urtzi Urkizu / 2019-11-11 / 980 hitz

1936ko gerran eta gerraostean, errepublikaren aldeko makina bat gizonek urteak egin zituzten ezkutatuta. Emazteek salbatu zituzten askotan. ‘La trinchera infinita’ filmak satorren gaia plazaratu du berriz ere. Hego Euskal Herrian, laburrak izan ziren ezkutaldiak, muga gertu dagoelako.

Jarraitu irakurtzen →

Historia konta dezagun, faxismoa hedatzerako

-n -kargitaratuta
Erantzun

Txema Flores / 2019-11-06 / 670 hitz

Pedro Perez Saez de Ocariz eta Felipe Cendoya Galdos, biak Orenin herrikoak, biak ia adin berekoak eta biak, frankozaleen ustetan, gorriak. Gauzak nola jartzen ari ziren ikusita, Arabatik Gipuzkoara ihes egitea erabaki zuten. Mugatik oso hurbil zeudela, 1936ko abuztuaren 30ean, errekete batzuek atxilotu, hil eta lurperatu egin zituzten. Gaur, 83 urte pasa eta gero, inork ez daki non dauden. Pedro eta Felipe ez dira desagertutako pertsona bakarrak. Araban eta Euskal Herri osoan, ehunka. Estatuan, milaka.

Jarraitu irakurtzen →