Azalpena
Umeak hazteak arazoak eta kezkak ekarri ohi ditu gerora.
Photo by Jordan Whitt on Unsplash
Beste hizkuntza batzuetan
Ez du baliokide zuzenik. Beste esaera batzuek antzeko esanahia dute euskaraz eta beste hizkuntza batzuetan, eta esker txarra adierazteko erabiltzen dira:
eus. Emak atherbe gaxtaginari, bera dukek salhatari. 5230 (Gotzon Garate).
Egiok laguntza debruari, emanen dauk ifernua lagunt sari. 8646 (Gotzon Garate).
gazt. Cría cuervos y te sacarán los ojos. 1206 (Gotzon Garate).
fr. Réchauffer un serpent dans son sein.
en. How sharper than a serpent’s tooth / He/she bites the hand that feeds him/her.
Testuinguruan
⇒ Iñaki Zabaleta Urkiola, 110. Street-eko geltokia, Susa, 1986.
“Mieltxori esan beharko diogu bere anaiari karta egin diezaion. Orain dela hilabete pare bat hartu genuen mutikoarena eta oraindik ez diogu arraposturik eman. Izan ere, hau komeria izkiriatzen ez jakitea. Aldiro erregutan ibili behar!”, “Mieltxok pozik eginen dio berriz ere karta, emakumea. Donostiatik heldu den hurrengo aldian neronek esanen diot”, “zerri hiltzerako etorriko omen da”, eta aitak maiz aipatua errepikatuko du: “Hau familia gurea: lau seme-alaba eta laurak kanpoan. Inor ere ez baserri lanetan laguntzeko. Maria, moja; Mieltxo Donostian; Tomax Frantzian basoan; eta gure mutiko ttikia ezbeharrez Ameriketan. Umeak hazi eta nekeak bizi, egia handia”, “ez zaitez kexa, Patxi, denak zintzoak eta langileak dira eta, gainera, osasun ona dute. Horiek dira printzipalenak”.
⇒ Gotzon Garate, Esku leuna, CAP, 1977.
HAURRAK HAZI, NEKEAK BIZI
«Ez al zizuen berak zer edo zer esan?».
«Ez. Azken denboretan ia sekula ez zigun gure alabak bere bizitzaz ezer kontatzen. Eurrez sufritzen genuen emazteak eta biok. Aldaketa handia izan zuen bi urte honetan. Lehen hain txairo, alai eta argi zena, bat-batean ezkibel, ilun eta fidagaitza egin zen. Beno, ba bart gurekin afaldu zuen, baina ez zuen ia ezer hartu. Denbora guztian isilik egon zen».
