Txitean-pitean

Utzi erantzuna

Azalpena

Anitzetan, sarritan.

Aldaerak

Pitean-pitean

Pitean behin

Photo by Nick Fewings on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt.Muchas veces, a menudo

fr. Souvent, fréquemment

Testuinguruan

Ahoz kontatu eta belarriz jasotako testuak dira. Norbaitek apartatu ditu eguneroko bizitzako gertakari-sailetik eta gorde ditu memoriaren kaiolatxoan. Min edo ditxa zirelako, gogoratzea merezi zuten. Akorduan hartu zituenak ez zituen beretzat gorde, ordea, eta, aldian-aldian, lagunen konpainia noblean, ahora ekarri izan ditu txitean-pitean.

  • IRALE: “Fallar un penalti” euskaraz: “penaltian huts egin dut” edo “penaltia huts egin dut”?, in Zalantzak, testuak eta beste (2019-2020):

Galdera “Fallar un penalti” euskaraz: “penaltian huts egin dut” edo “penaltia huts egin dut”?

Erantzuna ‘penaltia huts egin’.

Hedabideetan txitean-pitean erabiltzen da kirol-saioetan. Ikus ditzagun adibide batzuk: BERRIA – Despotovicek penaltia huts egin zuen 92. minutuan. BERRIA – Ingalaterrak penaltia huts egin du 82. minutuan. EiTB – Oyarzabalek penaltiz egin du txuri-urdinen gola 100. minutuan, aurretik Valentziak beste bat huts egin du. EiTB – penalti jaurtiketetan sailkatu da Athletic (1-1)… bi penalti huts egin dituzte.

  • Otaegi Imaz, L.: Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan, in Euskadi.eus (1993):

Hain zuzen ere, Aitzolen artikuluen bildumaren zerrendari ohartzen bagatzaizkio, artikulu horiek argitaratzen has¡ zen 1930ko urte hasieratik bertatik aurki daitezke bertsolari buruzko artikuluak txitean-pitean, baita Euskaltzaleak erakundeak bertsolaritzari iraunarazi eta maila goragoko batera eramateko dituen asmoak: “El bertsolari” 1930, “Desaparecerá el bertsolari? Una inquietud” 1930, “El bertsolari Xenpelar” 1930 . . .

  • Irigoyen, A.: Bilbo eta euskara(1977), in Euskara:

Aitaren aldeko aitita eta amuma Bargarakoak ziren, Meltxor Unamuno eta Josefa Iñazi Larraza. Aita ere Bergaran jaioa zen, Felis Unamuno izenekoa. Beste hiru anaie izan zituen eta denak Ameriketara joan ziren. Felis diru apur bat eginik etorri zen eta Bilbon ogia egiteko fabrika bat ipini zuen eta merkatari bezala agertzen da. Ama, Salome Jugo, Bilbon jaioa zen, “natural y vecino de ésta” dio Santu Juanetako liburuan, gure Unamuno bataiatu zutenean izkribatu zutenez. Edozein modutan ere bere haur eta mutiko denborako oroitzapenetan euskarari buruzko oharrak txitean pitean egiten ditu itzulpena emanik.

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Libreriacamara, IRALE, Euskadi.eus, Euskara

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Eguzkia nora, zapiak hara

Utzi erantzuna

Azalpena

Interesagatik edo onuraren bat lortzeagatik beste pertsona batzuengana hurbiltzea.

Aldaerak

Eguzkia nora, zapiak hara egin

Haizea nora, zapiak hara (egin)

Photo by Jason Briscoe in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt.Arrimarse al sol que más calienta

fr. Se mettre du côté du plus fort

en. To keep in with the right people

Testuinguruan

  • Etxeberria, H.: Imaz Jenerala, in Zuzeu:

Hor zehar esaten da —eta halaxe ikusten dut neuk ere—, EAJ beti izango dela herri honen zatirik handiena bere baitan hartuko duena. Horrexetan dela abila alderdi hau: beti irabazten. Printzipio irmoak baino, gehiago duela zernahitara egokitzeko gaitasuna. Eta hala, Jainkoa eta Lege Zaharrak tituluan daroan arren, dibortzia edo abortuaren alde ager daiteke herritarren pentsaera alde horretara garatzen bada. Berdin ekonomian, berdin gizarte-politikan… Guardasolaren antzera, beti gainean egongo den plastilinazko paramezio bat izango da EAJ: eguzkia nora, zapiak hara. 

  • Zarate, M.: Haurgintza minetan -3-, in Armiarma:

Zorri hil biztua da Don Gregorio (lehen bezela, Harro esaten diote orain ere ekidazuarrek). Eta zorri hil biztua baino pistia txarragorik ez dago, nire adiskide batek esaten duenez. Aberats berria, herri-filosofo zakarra ta harroa, sasi-jakituna dugu, eta mundu haundiko gizona dela esaten du berak, Frantziatik, Italiatik, Alemaniatik eta Alaskatik ere ibilia delako (eskoletan egoten dira batzutan mandoeuliak ere, baina ez dute ezer ikasten). Politikaz liberala dela esaten du, baina bere antzeko beste askoren antzera, gerritik behera bakarrik da liberala; haren politika: eguzkia nora, zapiak hara. Erlijioz, jakina, katolikua da izenez (Ekidazuko Don Jose zaharrak bateatu zuen eta); baina izanez katilukoa. Haren ustez, mundu hau tripak eta tripapekoak darabilte.

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Zuzeu, Armiarma

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Esanak esan

Utzi erantzuna

Azalpena

Aurretik adierazitakoa adierazita ere.

Aldaerak

Esana esan

Erranak erran

Photo by  Brett Jordan on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Dicho lo dicho

fr. Ceci dit

Testuinguruan

  • Egoitza.justizia.eus: Ba al zenekien denborak aurrera egin ahala zure aurrekari penalak ezerezteko eskubidea duzula?, in Egoiza.justizia.eus:

Zigor Kodearen 136.1.artikuluaren arabera, epai irmoz kondenatutakoek eskubidea dute Justizia Ministerioak Zigortuen Erregistro Zentralean jasota dituzten aurrekariak ezereztatzeko, zigor-erantzukizuna azkendu ostean.

Esanak esan, eskaera egin aurretik nahitaezkoa da gutxieneko denbora tartea igarotzea deliturik egin gabe, berriek zenbaketa eteten baitute. Hona hemen epeak:

· Sei hilabete, zigor arinen kasuan.

· Bi urte, hamabi hilabete baino luzeagoak ez diren zigorren kasuan eta zuhurtziagabekeriazko delituengatik ezarritako zigorren kasuan.

· Hiru urte, hiru urte baino laburragoak diren astuntasun txikiagoko zigorren kasuan.

· Bost urte, hiru urte edo luzeagoak diren astuntasun txikiagoko gainerako zigorren kasuan

· Hamar urte, zigor astunen kasuan.

  • Garzia, J.: Irakasle putz, in Argia:

Lehendik ere bagenekien: esanak esan, unibertsitatean irakaskuntza da gutxienekoa.

Eskolak ganoraz ematen tematzen den gajo/gizajoak txartel guztiak ditu azken putz geratzeko, hobe ikerketan xahutzea indarrak. Puntuak irabazteko baizik balio ez duten ikerketak egitea komeni da, noski, ikerketak konponduko duen arazoa norberak propio asmatuta, benetako arazoek ikerketa zaildu eta ikerlea zikindu besterik ez baitute egiten. Ikergai otzanak behar dira, esanekoak.

  • Lasa, X.: Abeslariak gogoan, in Berria:

Paquita gogoan. Markos Zapiain filosofo kontenplariak Faktoria saiotik (asteartea, 12:15ean) jaurtitzen ditu bere harrikadak uhinetara. Azken txandan, gai batetik bestera naturaltasunez jauzi egiteko daukan artea erakutsi zigun. Paquita la del Barrio kantaria hartu zuen hizpide; Rata de dos patas abestiaren egilea, alegia. Bada, di-da batean, Manu Etxezortu ohartzerako, Mikel Aramendi eduki zuen gogoan, hainbat entzulek daukagun min bera adierazteko. Orain bi urte bitarte, Aramendiren analisiak astean kasik lau ordutan entzuteko pribilegioa genuen (19:05etik 20:00). Aukera 45 minutura murriztu da egun (astelehena, 18:05-19:00). Zapiainek gupida eta lotsarik gabeko maniobra ikusi du aldaketa horretan, «espainolistek egindako mozketa Aramendi efektua indargabetu eta EIko arratsaldeak despolitizatzeko asmoz». Esanak esan, Jaime Otamendirekin Mezularia saioak hartu duen norabide berria goratu zuen, giza harremanak nahiz gizarte edo sexu gaiak azpimarratzen saiatzen delako. 

  • Zuazo, K.: Euskararen sendabelarrak (2000), in Alberdania:

Gabriel Arestik zioenez, euskararen asturua ez da gauza segurua, eta, oraindik orain, berdintsu esan du Joseba Sarrionandiak: euskaldun jaioz gero ez dela harritzekoa suerte eskasaz bizitzea. Saharatarren, Ameriketako indioen eta mundu zabaleko beltzen egoerarekin alderatu zuen euskaldunona, «Kiromantzidxa» izeneko poeman. Baina, esanak esan, euskarak badu gauza bat ona: ibili luzea egin duela. Eta asko ibili ohi denak asko ikusi ohi du, eta asko ikusi ohi duenak, asko ikasi, eta horrek beti ematen du konfiantza. Euskaldunok ere badugu geure buruan konfiantza. Badugu geure herrian, Euskararen Herrian, itxaropena. Aulestiko Bengoetxeatarren armarrian iltzatuta gelditu da geure buruan daukagun ziurtasuna: «Bekoak goikoa eskondu leidi, ta txikiak handia benzi ledidi, asmuz eta jakitez».

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Hizkailua, Egoitza.justizia, Argia, Berria, Alberdania

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Gauez katu guztiak beltzak

Utzi erantzuna

Azalpena

Iluntasunean edo argi falta dagoenean, erraza da akatsak ezkutatzea edo ez antzematea.

Aldaerak

Gauez katu guztiak arreak/nabarrak

Gaubean katu guztiek dire baltzak

Gaua sartua, dena nahastua

Photo by  Hannah Troupe in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. De noche, todos los gatos son pardos

fr.  La nuit, tous les chats sont gris

en. All cats are grey in the dark

gal.  De noite todos os gatos son pardos

Testuinguruan

  • Arrieta, Y.: Iraungitze datak, in Ikasbil:

Delako emakume psikologoak, ordea, fenomenoaren ezaugarri bat azpimarratzen du. Hau da, itxura denez, egungo bikote harremanetan entrega gutxiago omen dago, eta, hain zuzen, bihotz emate-ez horren ondorioz sortzen dira, gero, delako krisialdi eta iraungitze datok.

Ez dakit ba, ez dakit. Nik bakarrik dakit ondokoa kafesnea zurrustaka edaten, puzkerrak edonon botatzen, atzamarrak sudurrean sartzen, orraztu gabe txandal zulatuaz pasilloak zeharkatzen, arropa zikina aulki gainean pilatzen hasten denean, iraungitze data horren ondorioak nabaritzen dituzula zuk, eta, orduan, argia amatatzen duzula, gauez katu guztiak beltzak direla gogoratuz.

Kontuz! Ez ibili bakarrik gauean. “gauez katu guztiak beltzak” Ez konfiatu!. Pixa egitera bazoaz, norbaitekin joan. Itzuli etxera taldeka, besteekin batera: hartu taxia, ez itzuli etxera oinez bakarrik! Begiratu, norbait zure atzetik doan…

Hauek dira alabari (bai, aitortzen dut) ematen dizkiodan mezuak. Niri, gurasoek ematen zizkidaten antzekoak. Gure alabak babestu nahi ditugu “mundua gizonen mundua baita eta zu beraien munduan sartzen bazara arriskua hartzen duzu”.. hau pena ezta? Gure alabei BELDURRA transmititzen diegu, nahi gabe, konturatu gabe… gure maitasun osoz!

  • Guareschi, G.: Beldurra oraindik, in Armiarma:

Hala zen. Inork ez zuen ikusi nork bota zuen tiroa taldeko hogeitabost gizonetatik. Pizzi lurrera erori zenean, denak kamioira igo eta hitzik atera gabe sakabanatu ziren gero, eta kontu hartaz ez zuten gehiago hitz egin.

        Pepponek begietara begiratu zion Zakarrari.

        —Nor izan ote zen? —esan zuen.

        —Batek jakin! Heu, beharbada!

        —Ni? —Pepponek oihuka—. Nola, ez banuen armarik ere?

        —Bakarrik sartu hintzen Pizziren etxera. Inork ez zian ikusi zer egin huen han barruan.

        —Baina, leihotik bota ziaten tiroa. Norbaitek jakingo dik nor zegoen leiho ondoan!

        —Gauez katu guztiak beltz: zerbait ikusi zuenak ere ez zian ezer ikusi. Pertsona batek bakarrik ikusi zian tiroa bota zuenaren aurpegia: umetxoak. Bestela, etxekoek ez ziaten esango ohean zegoenik. Eta umeak badaki, On Camillok ere bai. Benetan jakingo ez balu, ez zian esango eta egingo esan eta egin duena.

        —Madarikatua hona ekarri zuena! —oihu egin zuen Pepponek.

Iturriak

Ikasbil, Hezkidetzan Esku Hartzen, Armiarma

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Ibili eta buelta

Utzi erantzuna

Azalpena

Azkenean.

Photo by  YIFEI CHENon Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Al final

fr. Finalement

Testuinguruan

  • Bazterrika, N.: Euskal Herriko toki eta jende anitz ezagutu dugu, in Erran.eus:

Hasieran, espedizioak «interes berezirik» eragin ez bazion ere, informazio gehiago izan ahala, «ideia gustatu eta lanean hasi» zen: «nondik nora jo aukeratzea izan zen zailena». Ibili eta buelta, errimak eta erritmoak gaiari lotuta, «sormen digitaleko lan bat» aurkeztu zuen: «euskal musikari garrantzitsuei buruz galdera-joko bat egin nahi nuen, baina emakumeak gutti izaki, horiengan jarri nuen fokua. Informazioa bilatu eta Genially web orrialdearen bidez egin nuen lana».

  • Herria Aintzinera Plataforma: Lesakako lanpostuak direla eta, in Erran.eus:

Ibili eta buelta, gai honekin beti ondorio berdinera iristen gara: Lesakako PNV/EAk, inolako lotsik gabe, interes partikularrak jarri ditu interes orokorren gainetik; orain dagoen langileari begiratu diote, lanpostuari berari (behar duen perfilari: euskara mailari eta gainerako ezaugarriei) begiratu beharrean. Erdaraz horri dedokrazia deitzen zaio. Lesakako PNV/EAren ibilbidea ikusita ez genuke sobera harritu behar, egundaino ez baitira euskara normalizatzeko neurri ausartak hartzeko prest agertu; are gehiago, bide horretan daudenei behin baino gehiagotan oztopoak eta trabak paratzen aritu dira.

Arropak eta puskak bildu ditugu,

bestalde aparte batetik begiratu

eta joan egin da. Negar egin dut gero

amodioa deitu zera hori etorri zait burura.

Aldeginak ziren denak, zerbitzaria,

lejia usaina inguruan, hondakinak

biltzen ari zen zaku beltzetan. Ibili eta buelta

aratz nahiez zaborra gertu amaitzen dut beti.

  • Perurena, P.: Hitzegitea,  hutsegitea da, in Elinberri:

1.Euskadirik gabe? Bai, Euzkadi merezi zuten. Arrazoi zuen Koldok. Eta Euskadi Ta Askatasuna ere bai merezi genuen, Pertur. Baina zertara etorri gara? Euskal Herria bere onera zetorren ustean, Euskal Hiria eske hastera? Enbeita gurusa berriari aditu diodan egiarik finena, non eta Leitzan bertan, euskaldunon kastaren bihotz sikologikoan: “Zeuen himnoa da: Agiragirando… lau gara hemen, bi kantari eta, den denak esken”. A zer gudari baskoiak, gu! Nik sumatu dudan fintasun bakarra hauxe da: euskaldun xaloak, ibili eta buelta, muzin egiten diola edozein asmazio beharturi: Euzkadi, Euskadi, Euskal Hiria… Ezin dut laburrago esan. Hitzaren mediku finak maite ditut. Ez baita munduan botika hoberik. Humanitatearen ikur identitario bakarra da: hitzen ondoeza. Asironen “buklea” lapsus ederra izan da. Noiz onartuko ote du purismo jasangaitzetik umekeria populistara etorri den Euskaltzaindiak?

Iturriak

Erran, Susa, Elinberri.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Jakiteak ez du ogirik jaten

Utzi erantzuna

Azalpena

Jakintzak ez du inoiz kalterik egiten.

Aldaerak

Jakiteak ez du deus galtzen

Jakitziak eztau ogirik eskatzen

Jakiteak ez dauka kalterik

Photo by  Wesual Clickin Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. El saber no ocupa lugar

fr.  On ne sait jamais trop

en. Knowledge is no burden

kat. El saber no ocupa lloc

gal.  O saber non ocupa lugar

Testuinguruan

  • Euskadiko Parke Teknologikoak: BCBLK BADAKI EUSKARA IKASTEAK GARUNA NOLA ALDATZEN DUEN, in Parke:

Jakiteak ez duela ogirik jaten esan ohi da, baina ezagutzari lekua egiteak burmuinaren egitura zein funtzionaltasuna alda ditzake. Hori dela eta, Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroak ikerlan bat abiarazi du euskara bigarren hizkuntza gisa ikasteak neurona-sareetan duen eragina aztertu eta beste zientzia-arloetara estrapolatu litezkeen ondorioak ateratzeko xedez, hala nola, pertsona batek garun-lesioen aurrean izango lukeen bilakaera aurreikusten lagun lezaketen biomarkatzaileak identifikatzea.

  • Zubia Santillana: Urte berrirako helburuak III: zerbait berria ikastea, in Begiko:

Tutik ere ez dakienak… ez daki jakiteak ez duela ogirik jaten.

Esamoldeak alde batera utzita, argi dagoena zera da: bizitzan aurrera egiteko, ezagutza berriei besoak zabaldu behar zaizkiela. Ez dugu zertan munduko jakintza guztien zama gure gain hartu, baina jakinmina izateak bizitza areago gozatzeko bideak emango dizkizu. Jakinmina uten pertsonek etengabe gauza berriak ezagutzeko beharra izan ohi dute, beren buruei galderak egin ahala, jakin ditzakegun gauzak hazi eta hazi egiten direlako.

  • Beñat Aiartza: 12.34, in Aikor!:

Erlojuari begiratu diot gaur eta 12:34ak ziren. Askotan gertatzen zait hori, ordu hori ikustea alegia, eta ez da harritzekoa, egunean askotan begiratzen baitiot erlojuari. Baina gaurkoan nire zati mistikoak, guztiari zentzua bilatu behar horretan, ordu hori ikustearen arrazoia aurkitu nahi izan du. Google-en “12:34” tekleatu eta Lukas 12:34 agertu. Jesukristoren bizitza eguzkiaren zikloa azaltzeko ipuina besterik izan ez arren, zita ebanjelikoa polita iruditu zait. Zera zioen: “zuen altxorra dagoen lekuan, bertan egongo da zuen bihotza ere”. Errebelazio ebanjeliko horrek gogorarazi dit estudioa liburuz gainezka dudala eta nire altxorrak ito egiten nauela. “Jakiteak ez du ogirik jaten” diote askok, bada, niri bihotza jan dit. Berrogei bat kilo liburu atera dudanean eta apalak hutsik ikusi ditudanean soilik hasi naiz berriro arnasa lasai hartzen. Gauza asko jakin gabe hilko naizela konturatu naiz orduan: liburu asko irakurri gabe, teleberri asko ikusi gabe, whatsappeko txiste asko jakin gabe eta youtubeko bideo asko ikusi gabe. Eta bihotza lasaitu egin zait. Mirari ebanjelikoa, jaun andreok!

Iturriak

Labayru, Parke, Begiko, Aikor!

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Ahogozoa egin

Utzi erantzuna

Azalpena

Janari gozo bat desiratzean, mingainean eta ahosabaian sortzen den sentsazioa.

Aldaerak

Ahoa ur bihurtu

Photo by Alfred Quartey on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Hacerse la boca agua

fr. Avoir l´eau à la bouche

Testuinguruan

  • BM: 5 izarreko artisau-pizza. Ti piace?, in BM:

Premium kalitatezko, ore fineko ertz kurruskariekin eta osagai natural eta freskoekin eginiko artisau-pizza batekin amesten duzu?

Ahogozoa egin zaizu?

Hemendik aurrera, BM supermerkatuetan 4 pizza mota paregabe aurkituko dituzu, mimo handiarekin eginak. Jakin ezazu osagaiak modu artisauan jartzen direla.

Aurreko egunean nire jabetxo maitea (gaur bai… izen hau merezi du…) lanetik etorri zen 3 errezetekin, eta gainera denak, postreak egiteko. Hauek izan ziren: esne-gain eta txokolatezko enborra, madalenak eta etxeko brownia…

Hori entzun nuenean, ahogozoa egin zitzaidan. Postre berri bat frogatuko nukeelako!! Ai, ene!!

Egun batzuk pasa eta gero, etxeko brownia frogatu nuen eta… buah!! Primeran zegoen, eta noski, gaur azalduko dizuet nola egin zuten gozamen hau. Beraz, gaurko errezeta etxeko brownia da.

  • Bilboko Campusa: Sukaldea eta zinema elkarrekin Deusto Forumen, Josean Alijaren eta Ivan Miñambresen eskutik, in Deustuko Unibertsitatea:

Sukaldean berrikuntzan jardutea hain astraktua izanik ere, hori irudietan islatzeko abenturan lagun izan du Ivan Miñambres, eta berak egin du hori guztia iruditan erakusteko lana. Horretarako, ahogozo egiteko moduko dokumentala sortu du; ikusleak sukaldea ez du bakarrik osagaiak nahasteko leku gisa ikusiko. Zuzendariak Alijarentzat eta euskal gizartearentzat sukaldeak dakarren esperientzia eta ingurunea jaso nahi izan ditu dokumentalean. Biek azpimarratu zuten hemen sukaldaritza gure kulturaren eta gure esentziaren alde garrantzitsua dela. Bi artistek nahi izan zuten esentzia hori behin eta berriro azpimarratu. Lurraren eta bere produktuen esentzia. Gure sukaldaritzaren eta gure kulturaren esentzia. Munduan paregabe egiten gaituena eta euskal sukaldariak sukaldeetako mundu mailako elitean egotea dakarrena.Naturala dena, kulturala, sortzailea eta soziala batu egiten dira Neruan, Alijaren aginduetan, bertan sartzen denak zentzumenetarako esperientzia paregabea bizitzeko. Jatekoaren espazioa, aurkezpena eta deigarria dena zaintzen da. Hori guztia Miñambresen dokumentalean ikusi ahal izan genuen eta bertara hurbildu ginenoi ahogozoa egin zitzaigun.

Iturriak

Labayru, Elhuyar, BM, Larrialdietarako sukaldaritza, Deustuko Unibertsitatea

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Goiz jaikia ez da egunsentia

Utzi erantzuna

Azalpena

Gauzak behar den bezala egin behar dira, eta ez edozein modutan ahalik eta azkarren bukatzearren.

Aldaerak

Goiz jagia, ezta egunsentia

Oilarrak, hasiagatik goiz kantatzen ez du arrautzik erruten

Photo by Dawid Zawiła in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. No por mucho madrugar amanece más temprano

fr.  Ce n’est pas le tout de se lever matin, il faut arriver à l’heure

kat. No per molt matinejar, amaneix més prest el dia

gal.  Non (Nin) por moito madrugar amañece máis cedo

Testuinguruan

Lasterketaren bigarren erdian abiadura ez da horren erosoa izaten ari eta sufrimendua agertzen hasi da Mikelen aldetik. Bi “Javiek” atzera begiratzen uneoro eta animoak ematen. 15 kilometroa arte helburuaren barruan goaz, baina hortxe kalbarioa hasten da. Mikel giharretako gogortzearekin hasten da eta helmugaraino nahi eta ezin bat da berarentzat.

Bere lagunengatik animo eta laguntza ugari jaso arren, azkenean ordu bat eta 33 minututako denborarekin amaitu zuten.

Dutxa gozo bat kiroldegian eta bi minutu baino gutxiagoan, bazkaltzeko helburuarekin, kotxearen barruan geunden toki berezi batera joateko (izena ez dut aipatzen publizitaterik egin nahi ez dudalako)… Mikelek Javi Elias eta Javi Fuentesi une horretan esan zien bezala… “mutilak, kronikarako jada izenburu bat badudala uste dut: goiz jaikia, ez da egunsentia…”.

Mila esker Javi eta Javi (Elías eta Fuentes) 15. kilometrotik aurrera, helmugara bitarte, izan zenuten pazientziarengatik!!!

  • Agirrebengoa, Eñaut: Lehen Mailari edozein preziotan eustea baztertu behar dugu, in Berria:

– Maila oneko lau aurrelari dituzu eskuragarri: Oriol Riera, Kenan Kodro, Sergio Leon eta Emmanuel Riviere. Gola ez litzaizueke falta beharko.

– Batek daki… Goiz jaikia, ez da egunsentia. Agerikoa da iragan sasoiarekiko jauzi kualitatibo esanguratsua eman dugula aurreko lerroan. Gehienak 26 urteren bueltan dabiltza, alegia, euren kirol ibilbideko unerik onenean daude. Alabaina, gauzak batzuetan ez dira espero bezala irteten. Ustez, ate aurrean ez genuke arazorik izan beharko, baina hobe ezer ziurtzat ez ematea.

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Donostiarrak, Berria

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Zaputzean egon

Utzi erantzuna

Azalpena

Haserre, umore txarrez.

Aldaerak

Zaputzetan egon

Photo by  Andre Hunteron Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Estar de morros

fr. Faire la tête; faire la gueule (fam.)

Testuinguruan

Bi eratara erabiltzen da zaputz hitza. Bat, adjektibo gisa, lagunarteari uko egiten dion jendea kalifikatzeko erabiltzen da, jende zaputza, sozializatzeko ohiturarik ez duena. Izen bezala erabiltzen dugunean, zaputz hitzak muzinaldia adierazten digu, zapuztu umore txarrez jartzea da, eta norbaitek zaputza hartu, edo zaputza harrapatzen du haserretzearen ondorioz, isilik eta muturtuta geratzen denean. Hala dagoenean zaputzean dagoela esan ohi dugu, eta zaputzak egiten ditu muzinduta geratzen denak. Norbait zapuztuta dagoen aldia haren zaputzaldia da, eta erraz zapuzten dena zapuztia.

  • Mansfield, K.: Kantu Lezioa (Lorategiko festa), in Armiarma:

Lau, bost eta seigarren gelak musika aretoan zeuden bilduta. Gortzekoa zen hango zarata. Taulada gaineko pianoaren ondoan zegoen Mary Beazley, Meadows andereñoaren kutuna, akonpainamenduen jotzailea. Atrila jiratzen ari zen. Meadows andereñoa ikustean, abisuzko «Ixx! Aizue!» ozen bat esan eta andereñoa, eskuak mahuka barruetan atxikirik, batuta besapean, erdiko korridoretik etorri, mailadia igo, bat-batean jiratu, letoizko atrila hartu, bere aurrean tinkatu, eta bi takateko zorrotz eman zituen batutarekin, isiltasun eske.

        — Ixo, mesedez! Bizkor! —eta inorengan erreparatu gabe, begiradarekin zeharkatu zuen itsaso hura, flanelazko blusa koloretsuak, aurpegi eta esku arrosak gora-behera, tximeletazko txibistak buruetan dar-dar, eta musika-liburuak zabalik. Ongi asko zekien zer ari ziren pentsatzen. «Meady zaputzean dago». Pentsatzea zuten bada! Betileek dar-dar egin zioten; burua astindu zuen, desafioka. Zer axola zion umemoko haien pentsamenduak hilzorian odolusten zegoenari, bihotza bi puska eginda halako gutunarekin…

LAGUNOK! Zuek maiz haserretzen zarete, edo #zaputzean egotea kostatzen zaizuen horietakoak al zarete?

Errazena nortasun barekoa izatea da!

Iturriak

Elhuyar, Zarauzko Hitza, Armiarma, Twitter.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Astoa zaldiz jantzi arren, beti asto

Utzi erantzuna

Azalpena

Gauzak diren bezalakoak dira, itxura aldatzen saiatu arren.

Aldaerak

Astoa zaldiz jantzi arren be, beti asto

Zotza zetaztaturik ere eder

Photo by Jürgen Scheeff in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Aunque la mona se vista de seda, mona se queda

fr.  Le singe est toujours singe, fût-il déguisé en prince

en. An ape is an ape, a varlet is a varlet, though they be clad in silk and scarlet

kat. Encara que es vesteixi de seda, la mona mona es queda

gal.  Anque a mona se vista de seda, mona se queda

Testuinguruan

  • Gonzalez Lertxundi, Ioritz: Lehengo lepotik burua, in Maxixatzen:

Agian idatzi nuen kexa norbaiti ez zitzaion gustatu, eta autoa kentzeko hitz egin beharrean, isuna jarri eta berehala egin zuten alde? Baliteke kasualitatea izatea, baina kasualitatea ez dena da isuna berriro gaztelaniaz soilik egotea. Hainbat herritarrekin hitz egin ondoren, badirudi eguneroko kontua dela.

Ni erruduna naiz, autoa gaizki aparkatu nuelako, baina udaltzainak ere bai, isunak hainbat aldiz soilik gaztelaniaz idazten dihardutelako. Astoa zaldiz jantzi arren, beti asto, esan ohi da. Ez da ahaztu behar, ordea, udaltzainek herritarren zerbitzura dihardutela, udalaren zaindariak, teorikoki. Azkoitiarron zerbitzura jarrera horrekin eta soilik gaztelaniaz zuzenduz? Badirudi euskararen erabilera instituzionalari duen garrantzia aitortzetik urrun gaudela, erabileraren kaltetan nik uste.

  • Elejabarrieta, Gorka: Think global, act local, in Gaur8:

Nazioartekoaren eta bertakoaren arteko harremana eta eragina gero eta nabarmenagoa da. Gure bizimoduan eragina duten erabakiek gero eta urrunago dute jatorria, eta, era berean, gero eta gertuago bizi ditugu erabakion ondorioak. Gardentasun eta irizpide demokratiko ororen aurka, gero eta zailagoa da erabaki horiek nork, non eta nola hartzen dituen jakin eta ulertzea. Gure kasuan, herritarren eskrutinio eta kontrol demokratikotik gero eta urrunago dagoen Europar Batasunaren jardun neoliberala da egun bizi dugun egoera latzaren jatorri nagusietako bat. Eta krisi sistemiko honen arduradunak dira, paradoxikoki, “konponbidea” ekarriko duen bidea erabaki behar dutenak. “Astoa, zaldiz jantzi arren, beti asto” dio esaera zaharrak, eta krisia, krisia bera eragin duten politika neoliberalekin konpondu nahiak argi adierazten du noren zerbitzuan eta noren kontra dabiltzan troika zuzentzen duten mandatariak.

Liberbankek mailegu zerbitzua iragartzeko aurtengo kanpainan bi grafika kaleratu ditu. Batean, gizon batek mailegua eskatu omen du auto bat erosteko. Bestean, aldiz, emakume batek mailegua sukalde berria erosteko erabili du. Kointzidentzia? Ez dut uste. Genero rol tradizionalak sustatzen ditu iragarkiak, non emakumearen leku bakarra etxe barrua eta batez ere sukaldea den, eremu pribatua, gizona eremu publikoaz gozatzen duen bitartean. Gainera, sukealdea ez du bera disfrutatzeko erosi, besteei zerbitzatzeko baizik, “Me invitas?” horrek adierazten duenez. Gizonak ez du inor bere autoan eramaten, baina emakumeak beste batentzako sukaldatuko du sukaldea oraindik instalatzen amaitu baino lehen. Ironikoa da Liberbankek WhatsAppeko elkarrizketa itxura eman nahi izatea iragarkiei, modernoagoak agertzeko ahaleginetan edo. Badirudi ez zirela konturatu modernoak agertzeko lehenik eta behin estereotipo zaharkituak erabiltzeari utzi beharko ziotela. Esaera zaharrak dioen bezala, “Astoa zaldiz jantzi arren, beti asto”.

Iturriak

Labayru, Maxixatzen, Gaur8, Publizitatearen Etika

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave