Kategoriaren artxiboa: Esamoldeak eta esapideak

Irudi mintzatuen hiztegi poetikoa

Utzi erantzuna

Euskal esamoldeak irudi eta soinu bidez ezagutarazteko egitasmoa

Euskarazko hainbat esamolderen ikus-entzunezko bilduma egitea dute xede egileek.

Honelaxe diote beren blogean:

“Irudi mintzatuen hiztegi poetikoa” hiru gazte euskaldunen ikus-entzunezko proiektua da. Helburua nolabait poetikoak diren euskarazko hainbat esamolderen hiztegi edo bilduma bat sortzea da.

Honen bidez, galtzen ari diren hizkerak jaso nahi ditugu eta, aldi berean, Euskal Herriaren erretratu liriko bat egin.

Loturak:

Trailerra

Esapideak

Esamoldeak

 

Gaztezulo aldizkarian proiektuari buruzko erreportajea irakur dezakegu:

‘Irudi mintzatuen hiztegi poetikoa’

TESTUA: Aitor Abaroa @abaroa37 162 zbka. – 2015/5

Norbaiten edo zerbaiten mira izan / mira iritzita egon

Utzi erantzuna

Azalpena

Hiztegi Batuan:

mira egin 1 ‘harritu’ 2 ‘norbaiten edo zerbaiten falta nabaritu’.

mira izan. 1 da ad. Ipar. ‘harritzekoa izan’: zer da mira, ardiak otsoari ihes ari badira? 2 du ad. ‘mira egin’: ez zuen kolegioko urteen mira handirik.

Sophie Gengembre Anderson [Public domain], via Wikimedia Commons

Sophie Gengembre Anderson [Public domain], via Wikimedia Commons

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Echar de menos / Echar en falta.
fr. Manquer.
en. To miss.

 Testuingurua

Norbaiten edo zerbaiten falta nabaritu:

⇒ Oscar Arana Ibabe, 31 eskutik.com, 2012-12-24.

“Haur bat daukat eskolan, Boliviakoa, eta hona ekarri zuen amak handik, engainaturik. Jakingo bazenu zer negarraldi egiten dituen hango bere bizimoduarekin eta lagunekin eta senitartekoekin gogoratuta. Ba omen zeukan Andeetako txirula bat han, eta nik ekarri nion beste txirula bat opari, baina ez zela berarena bezalakoa erantzun zidan. Bere txirularen «mirie eretxite» dago…

Zelan? Nirie eresten deutsela?

Ez, mirie, mirie eretxite dagoela…”.

Iturriak

Hiztegi Batua, Orotarikoa, Elhuyar, Wordreference, 31 eskutik.com.

Sekulakoa korapilatu

Utzi erantzuna

Azalpena

Festa, parranda handia egin, alimaleko festa egin.

dance-439918_1280-Pixabay

Dantza, Pixabay.com.

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Montar una buena juerga.

fr. Faire la bringue.

en. To party.

Testuingurua

⇒ Amagoia Mujika, Zazpika, 721 zk., 2012-11-18.

“Ez genuen asko behar festa egiteko.

Lau sosa eta bi lagun nahikoak genituen sekulakoa korapilatzeko“.

Iturriak

Elhuyar, Wordreference, Zazpika.

Kiribilaren kiribila!

Utzi erantzuna

Azalpena

Zerbait ongi-ongi ateratzen denean esan daiteke.

José Luis Cernadas Iglesias, "Escaleira triple de caracol (Compostela), 2010-06-20, www.flickr.com

José Luis Cernadas Iglesias, “Escaleira triple de caracol (Compostela),  www.flickr.com, 2010-06-20

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Ponerle la guinda al pastel / Ser el no va más.

fr. Le nec plus ultra.

en. The icing on the cake.

Testuingurua

⇒ Hasier Etxeberria, http://zuzeu.com/blogak/alua-mundua/, 2014-06-14.

Aitxaren hiztegia

 Harrigarria gertatzen da norberaren aitaren bizitza biltzen duen liburu baten argitaratzea ikustea, baina guri gertatu egin zaigu. Xabier Lasak gure aitari buruzko liburu bat idatzi du eta sekulako jende piloa bildu zen aurkezpenera. Izango da gure aitak urte andana duelako sorbalda gainean eta ez delako izan une batean ere geldik egotekoa.

Izanak izan, aurkezpen ekitaldian bi hitz egiteko eskatu zidaten eta harrigarria bada aitari buruzko liburu bat argitaratuta ikustea, zer esanik ez liburu berorren aurkezpenean aitaren ondoan eserita berari buruzko hitz batzuk esaten jartzea. Kiribilaren kiribila!

Izanak izan, hara hemen abagunerako idatzi dudana, irakurtzeko baino, jendaurrean esateko pentsatuta dagoena. “Aitxaren hiztegia” du izenburu eta hona dakart, batez ere, paper zaharren artean gal ez dezadan.

⇒  Jakin aldizkaria, 187 zk., 2011- azaroa-abendua.

Kiribilaren antzea

Eta testu nagusia bera dagoeneko aski korapilatsua da, itzulinguruz aski betea, berriz ere kiribilaren kiribila entseatzeko amaigabeko espiral batean.

Iturriak

Zuzeu.com, Jakin, Wordreference.