Kastatik kondea

Utzi erantzuna

Azalpena

Seme-alabek gurasoen edo senideen ezaugarriak eta jokabideak izan ohi dituzte.

Aldaerak

Kondea kastatik, aiena maldatik

Kastatik kondea eta zepatik matsa

Kastatik azariak buztana gorri

Nolako zura, halako ezpala.

Photo by Tolga Ulkanin Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. De casta le viene al galgo el ser rabilargo

fr. Bon chien chasse de race

en. What is bred in the bone will never come out of the flesh

gal.  De caste vénlle ao galgo ter o rabo “largo”

Testuinguruan

ZARRATEA: Arbelaiz’ek ez din lanik egiten gure erlijioaren alde. Jentil-arriko sua bera ere, zabarkeriz bertan bera utzia zegon. Arbelaiz ori, gezurti utsa den.

OLAZABAL: Kastatik kondea. Aita ere, bera bezin maltzurra ziñan.

Familiak, noski, aurrera egin du. Kastatik omen dator kondea, eta etxeko hiru seme-alabak ongi erakutsi dute gurasoen kutsua. Tabernan jaiotako Koldok eta txikitan taberna ezagutu ez zuen Xabik lehenik eta beranduago Maitenak ederki erakutsi dute gustuko dutela Añorga, gustuko dutela bertako saltsetan sartzea eta badutela gatz eta piper ederrik auzoari bizigiroa emateko.

Iturriak

Susa, Añorga 2011

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Ezta hurrik eman ere

Utzi erantzuna

Azalpena

Ezta inondik ere.

Aldaerak

Ezta hurrik emon be(re)

Ezta hurbiltzeko(rik)

Ezta hurranik ere


Photo by Kyle Glenn on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Ni mucho menos

fr. Loin de là, tant s’en faut

Testuinguruan

  • Galarraga, A.: Ezta hurrik eman ere, in Berria:

Urriaren 21ean, Eusko Jaurlaritzarako bozak izan zirenean, gogoan dut TV3k albistegi berezi batekin bete zuela arrats-gaua. Eta orduantxe apuntatu nuen galdera, azaroaren 25eko boz hauek buruan, ea gauza bera egingo zuen ETBk hauteskunde katalanekin. Bada, konprobatu ahal izan genuen igandean: ez. Ezta hurrik eman ere. Arratseko albistegiak hauteskundeekin ireki zituzten, hori bai —atzeratuz hala ETAren agiria—, baina hortik aurrera ezer gutxi.

Errealitatearen marraz bestaldeko gizon inprobablea naiz. Ez du horrek esan nahi gizon aparta naizenik, edo inor ez bezalakoa, edo dozenan gutxi sartzen den horietakoa. Ezta hurrik eman ere. Aitzitik, arrunta naiz. Hala ere, ez dut ukatuko nire biografiaren zenbait pasarte ez direla oso arruntak. Ez zait gehiegi gustatzen horretaz mintzatzea; are, txarra naiz nire biografia kontatzen saiatzen naizenean. Fetxak nahasten ditut, jazoera garrantzizkoak —denek nik bezain ongi ezagutzen dituztelakoan— ahazten, detaileak ematen gakoa eman aitzin. Denoi gertatzen zaigula uste dut, gehiago edo gutxiago.

  • Izaga Gonzalez, X.: Afganistango emakumeek burkarik gabe daudela jasaten dute bortxarik handiena, in Naiz:

Burkak ikusmena eragozten du. Janzten duen emakumearena, jakina, baina baita Mendebaldetik begira dagoenarena ere. Iristen zaizkigun irudiek eta azalpenek janzkera horri lotuta ikusarazten digute Afganistango emakumeen bizimodua, haien arazorik larriena burka eraman beharra dela pentsarazten. Monica Bernabe kazetariak, ordea, Afganistanen eman duen denbora luzean ez du behin ere sumatu hango emakumeen artean burkagatiko kezkarik. Jantzi hori ezerosoa izan liteke, baina ez emakume afganiar batek jasaten duen errepresio handienaren eragilea, ezta hurrik eman ere. Monica Bernabek berak ere eraman izan du sarritan, bere burua babestuago sentitzeko.

  • Zalakain, J.M.: Ez da hau, in Zuzeu:

Esango nuke benetako arazo nazionala jokatzen ari zela uste ordez, Kataluniaren eta Espainiaren artean, askok, gure artean ere askotxok, batik bat ezker-eskuin arteko lehia ikusi dutela. Eta hori ere badagoen arren, aktore bakoitzak bere ideologia soziala daukan neurrian, muina nazio-eskubidean egon da, eta dago; zehazkiago esanda, oraingoan nazio katalanak bere etorkizuna libreki erabakitzeko askatasunean. Izan ere gu, euskaldunok, kasu honetan begira egon gara, interes handiz baina begira. Katalanek, hobeto esanda Juntsen inguruan dabilen jendeak, eta oro har mugimendu independentziazaleak, procés-ean parte hartu eta autonomismo gorrira pasa ez direnek bederen, beren askatasun nazionalean urrats erabakigarria, agian ez definitiboa, emateko unea zela uste izan dute; hori, eta ez beste ezer, izan dute gogoan. Nire datuen arabera, ez daude pozik (Puigdemont bera ere ez, jakina), ezta hurrik eman ere, akordioaren alde positiboak bilatzen saiatzen diren bitartean, jarraitzeko. Lluis Llach kantautore historikoaren abesti baten hitzek ongi erakusten dute mugimendu horren oraingo aldartea: «No és això, compayns, no és això, ens diran que ara cal esperar: i esperem, ben segur que esperem. És l’espera del que no ens aturem, fins que no calgui dir no és això. No és això pel que van morir tantes flors, pel que van morir tants anhels. Potser cal ser valents altre cop i dir no, amics meus, no ès això».

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Berria, Susa, Naiz, Zuzeu

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Mandoa hil eta errabia joan

Utzi erantzuna

Azalpena

Kalte egiten duena desagertuta, kalte gehiagorik ez.

Aldaerak

Hil da mandoa eta joan da errabia

Hil da mandoa eta aitu da errabia

Photo by Jared Rice in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Muerto el perro, se acabó la rabia

fr. Morte la bête, mort le venin

en. A dead dog bites not

gal.  Morto o can acabouse a rabia

Testuinguruan

  • Lopez de Luzuriaga, I.: Etxeko hautsak kanpoko hautsez…, in Berria:

Zaila da egungo Israel-Palestina gerrari hitzik jartzea, hain da izugarria eta neurrigabea. Zaila ere adjektibo emotiborik ez jartzea, hain da hunkigarri eta lazgarria. 2023ko Israel-Palestina gerra zena 2024koa da jada, eta urte berriak zaharrak berri ekarri ditu. Genozidioa aurrera doa, Benjamin Netanyahuk gutxienez beste sei hilabete jarri dizkio bere buruari euliak kainoi tiroka hiltzen jarraitzeko. Mandoa hil eta errabia joan. Helburuak bitartekoak justifikatzen.

  • Perez Esquivel, A.: Barack Obamarentzat, in Berria:

Haserrea eragin dit hainbaten jarrerak —AEBetako populazio sektore batzuek, Europako zenbait estatuburuk eta beste herrialde batzuetakoek agertutakoak—, aldeztu egin baitute Bin Ladenen erailketa, zure gobernuak zure oniritziarekin agindutakoa, ustez justiziaren izenean.

Ez zuten hura atxilo hartu eta epaitu izan nahi, eta horrek are zalantza handiagoa sortzen du; hura erailtzea zuten helburu.

Hildakoek ez baitute hitzik egiten, eta, justiziatuaren beldurrez —AEBei komeni ez zitzaizkien kontuak esan baitzitzakeen—, erailketa etorri zen, zera bermatzearren: «Hil da mandoa, eta ahitu da errabia»; kontuan izan gabe, ordea, hura areagotu baino ez dutela egin.

Iturriak

Berria, Berria

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Txitean-pitean

Utzi erantzuna

Azalpena

Anitzetan, sarritan.

Aldaerak

Pitean-pitean

Pitean behin

Photo by Nick Fewings on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt.Muchas veces, a menudo

fr. Souvent, fréquemment

Testuinguruan

Ahoz kontatu eta belarriz jasotako testuak dira. Norbaitek apartatu ditu eguneroko bizitzako gertakari-sailetik eta gorde ditu memoriaren kaiolatxoan. Min edo ditxa zirelako, gogoratzea merezi zuten. Akorduan hartu zituenak ez zituen beretzat gorde, ordea, eta, aldian-aldian, lagunen konpainia noblean, ahora ekarri izan ditu txitean-pitean.

  • IRALE: “Fallar un penalti” euskaraz: “penaltian huts egin dut” edo “penaltia huts egin dut”?, in Zalantzak, testuak eta beste (2019-2020):

Galdera “Fallar un penalti” euskaraz: “penaltian huts egin dut” edo “penaltia huts egin dut”?

Erantzuna ‘penaltia huts egin’.

Hedabideetan txitean-pitean erabiltzen da kirol-saioetan. Ikus ditzagun adibide batzuk: BERRIA – Despotovicek penaltia huts egin zuen 92. minutuan. BERRIA – Ingalaterrak penaltia huts egin du 82. minutuan. EiTB – Oyarzabalek penaltiz egin du txuri-urdinen gola 100. minutuan, aurretik Valentziak beste bat huts egin du. EiTB – penalti jaurtiketetan sailkatu da Athletic (1-1)… bi penalti huts egin dituzte.

  • Otaegi Imaz, L.: Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan, in Euskadi.eus (1993):

Hain zuzen ere, Aitzolen artikuluen bildumaren zerrendari ohartzen bagatzaizkio, artikulu horiek argitaratzen has¡ zen 1930ko urte hasieratik bertatik aurki daitezke bertsolari buruzko artikuluak txitean-pitean, baita Euskaltzaleak erakundeak bertsolaritzari iraunarazi eta maila goragoko batera eramateko dituen asmoak: “El bertsolari” 1930, “Desaparecerá el bertsolari? Una inquietud” 1930, “El bertsolari Xenpelar” 1930 . . .

  • Irigoyen, A.: Bilbo eta euskara(1977), in Euskara:

Aitaren aldeko aitita eta amuma Bargarakoak ziren, Meltxor Unamuno eta Josefa Iñazi Larraza. Aita ere Bergaran jaioa zen, Felis Unamuno izenekoa. Beste hiru anaie izan zituen eta denak Ameriketara joan ziren. Felis diru apur bat eginik etorri zen eta Bilbon ogia egiteko fabrika bat ipini zuen eta merkatari bezala agertzen da. Ama, Salome Jugo, Bilbon jaioa zen, “natural y vecino de ésta” dio Santu Juanetako liburuan, gure Unamuno bataiatu zutenean izkribatu zutenez. Edozein modutan ere bere haur eta mutiko denborako oroitzapenetan euskarari buruzko oharrak txitean pitean egiten ditu itzulpena emanik.

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Libreriacamara, IRALE, Euskadi.eus, Euskara

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Eguzkia nora, zapiak hara

Utzi erantzuna

Azalpena

Interesagatik edo onuraren bat lortzeagatik beste pertsona batzuengana hurbiltzea.

Aldaerak

Eguzkia nora, zapiak hara egin

Haizea nora, zapiak hara (egin)

Photo by Jason Briscoe in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt.Arrimarse al sol que más calienta

fr. Se mettre du côté du plus fort

en. To keep in with the right people

Testuinguruan

  • Etxeberria, H.: Imaz Jenerala, in Zuzeu:

Hor zehar esaten da —eta halaxe ikusten dut neuk ere—, EAJ beti izango dela herri honen zatirik handiena bere baitan hartuko duena. Horrexetan dela abila alderdi hau: beti irabazten. Printzipio irmoak baino, gehiago duela zernahitara egokitzeko gaitasuna. Eta hala, Jainkoa eta Lege Zaharrak tituluan daroan arren, dibortzia edo abortuaren alde ager daiteke herritarren pentsaera alde horretara garatzen bada. Berdin ekonomian, berdin gizarte-politikan… Guardasolaren antzera, beti gainean egongo den plastilinazko paramezio bat izango da EAJ: eguzkia nora, zapiak hara. 

  • Zarate, M.: Haurgintza minetan -3-, in Armiarma:

Zorri hil biztua da Don Gregorio (lehen bezela, Harro esaten diote orain ere ekidazuarrek). Eta zorri hil biztua baino pistia txarragorik ez dago, nire adiskide batek esaten duenez. Aberats berria, herri-filosofo zakarra ta harroa, sasi-jakituna dugu, eta mundu haundiko gizona dela esaten du berak, Frantziatik, Italiatik, Alemaniatik eta Alaskatik ere ibilia delako (eskoletan egoten dira batzutan mandoeuliak ere, baina ez dute ezer ikasten). Politikaz liberala dela esaten du, baina bere antzeko beste askoren antzera, gerritik behera bakarrik da liberala; haren politika: eguzkia nora, zapiak hara. Erlijioz, jakina, katolikua da izenez (Ekidazuko Don Jose zaharrak bateatu zuen eta); baina izanez katilukoa. Haren ustez, mundu hau tripak eta tripapekoak darabilte.

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Zuzeu, Armiarma

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Esanak esan

Utzi erantzuna

Azalpena

Aurretik adierazitakoa adierazita ere.

Aldaerak

Esana esan

Erranak erran

Photo by  Brett Jordan on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Dicho lo dicho

fr. Ceci dit

Testuinguruan

  • Egoitza.justizia.eus: Ba al zenekien denborak aurrera egin ahala zure aurrekari penalak ezerezteko eskubidea duzula?, in Egoiza.justizia.eus:

Zigor Kodearen 136.1.artikuluaren arabera, epai irmoz kondenatutakoek eskubidea dute Justizia Ministerioak Zigortuen Erregistro Zentralean jasota dituzten aurrekariak ezereztatzeko, zigor-erantzukizuna azkendu ostean.

Esanak esan, eskaera egin aurretik nahitaezkoa da gutxieneko denbora tartea igarotzea deliturik egin gabe, berriek zenbaketa eteten baitute. Hona hemen epeak:

· Sei hilabete, zigor arinen kasuan.

· Bi urte, hamabi hilabete baino luzeagoak ez diren zigorren kasuan eta zuhurtziagabekeriazko delituengatik ezarritako zigorren kasuan.

· Hiru urte, hiru urte baino laburragoak diren astuntasun txikiagoko zigorren kasuan.

· Bost urte, hiru urte edo luzeagoak diren astuntasun txikiagoko gainerako zigorren kasuan

· Hamar urte, zigor astunen kasuan.

  • Garzia, J.: Irakasle putz, in Argia:

Lehendik ere bagenekien: esanak esan, unibertsitatean irakaskuntza da gutxienekoa.

Eskolak ganoraz ematen tematzen den gajo/gizajoak txartel guztiak ditu azken putz geratzeko, hobe ikerketan xahutzea indarrak. Puntuak irabazteko baizik balio ez duten ikerketak egitea komeni da, noski, ikerketak konponduko duen arazoa norberak propio asmatuta, benetako arazoek ikerketa zaildu eta ikerlea zikindu besterik ez baitute egiten. Ikergai otzanak behar dira, esanekoak.

  • Lasa, X.: Abeslariak gogoan, in Berria:

Paquita gogoan. Markos Zapiain filosofo kontenplariak Faktoria saiotik (asteartea, 12:15ean) jaurtitzen ditu bere harrikadak uhinetara. Azken txandan, gai batetik bestera naturaltasunez jauzi egiteko daukan artea erakutsi zigun. Paquita la del Barrio kantaria hartu zuen hizpide; Rata de dos patas abestiaren egilea, alegia. Bada, di-da batean, Manu Etxezortu ohartzerako, Mikel Aramendi eduki zuen gogoan, hainbat entzulek daukagun min bera adierazteko. Orain bi urte bitarte, Aramendiren analisiak astean kasik lau ordutan entzuteko pribilegioa genuen (19:05etik 20:00). Aukera 45 minutura murriztu da egun (astelehena, 18:05-19:00). Zapiainek gupida eta lotsarik gabeko maniobra ikusi du aldaketa horretan, «espainolistek egindako mozketa Aramendi efektua indargabetu eta EIko arratsaldeak despolitizatzeko asmoz». Esanak esan, Jaime Otamendirekin Mezularia saioak hartu duen norabide berria goratu zuen, giza harremanak nahiz gizarte edo sexu gaiak azpimarratzen saiatzen delako. 

  • Zuazo, K.: Euskararen sendabelarrak (2000), in Alberdania:

Gabriel Arestik zioenez, euskararen asturua ez da gauza segurua, eta, oraindik orain, berdintsu esan du Joseba Sarrionandiak: euskaldun jaioz gero ez dela harritzekoa suerte eskasaz bizitzea. Saharatarren, Ameriketako indioen eta mundu zabaleko beltzen egoerarekin alderatu zuen euskaldunona, «Kiromantzidxa» izeneko poeman. Baina, esanak esan, euskarak badu gauza bat ona: ibili luzea egin duela. Eta asko ibili ohi denak asko ikusi ohi du, eta asko ikusi ohi duenak, asko ikasi, eta horrek beti ematen du konfiantza. Euskaldunok ere badugu geure buruan konfiantza. Badugu geure herrian, Euskararen Herrian, itxaropena. Aulestiko Bengoetxeatarren armarrian iltzatuta gelditu da geure buruan daukagun ziurtasuna: «Bekoak goikoa eskondu leidi, ta txikiak handia benzi ledidi, asmuz eta jakitez».

Iturriak

Elhuyar, Labayru, Hizkailua, Egoitza.justizia, Argia, Berria, Alberdania

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Gauez katu guztiak beltzak

Utzi erantzuna

Azalpena

Iluntasunean edo argi falta dagoenean, erraza da akatsak ezkutatzea edo ez antzematea.

Aldaerak

Gauez katu guztiak arreak/nabarrak

Gaubean katu guztiek dire baltzak

Gaua sartua, dena nahastua

Photo by  Hannah Troupe in Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. De noche, todos los gatos son pardos

fr.  La nuit, tous les chats sont gris

en. All cats are grey in the dark

gal.  De noite todos os gatos son pardos

Testuinguruan

  • Arrieta, Y.: Iraungitze datak, in Ikasbil:

Delako emakume psikologoak, ordea, fenomenoaren ezaugarri bat azpimarratzen du. Hau da, itxura denez, egungo bikote harremanetan entrega gutxiago omen dago, eta, hain zuzen, bihotz emate-ez horren ondorioz sortzen dira, gero, delako krisialdi eta iraungitze datok.

Ez dakit ba, ez dakit. Nik bakarrik dakit ondokoa kafesnea zurrustaka edaten, puzkerrak edonon botatzen, atzamarrak sudurrean sartzen, orraztu gabe txandal zulatuaz pasilloak zeharkatzen, arropa zikina aulki gainean pilatzen hasten denean, iraungitze data horren ondorioak nabaritzen dituzula zuk, eta, orduan, argia amatatzen duzula, gauez katu guztiak beltzak direla gogoratuz.

Kontuz! Ez ibili bakarrik gauean. “gauez katu guztiak beltzak” Ez konfiatu!. Pixa egitera bazoaz, norbaitekin joan. Itzuli etxera taldeka, besteekin batera: hartu taxia, ez itzuli etxera oinez bakarrik! Begiratu, norbait zure atzetik doan…

Hauek dira alabari (bai, aitortzen dut) ematen dizkiodan mezuak. Niri, gurasoek ematen zizkidaten antzekoak. Gure alabak babestu nahi ditugu “mundua gizonen mundua baita eta zu beraien munduan sartzen bazara arriskua hartzen duzu”.. hau pena ezta? Gure alabei BELDURRA transmititzen diegu, nahi gabe, konturatu gabe… gure maitasun osoz!

  • Guareschi, G.: Beldurra oraindik, in Armiarma:

Hala zen. Inork ez zuen ikusi nork bota zuen tiroa taldeko hogeitabost gizonetatik. Pizzi lurrera erori zenean, denak kamioira igo eta hitzik atera gabe sakabanatu ziren gero, eta kontu hartaz ez zuten gehiago hitz egin.

        Pepponek begietara begiratu zion Zakarrari.

        —Nor izan ote zen? —esan zuen.

        —Batek jakin! Heu, beharbada!

        —Ni? —Pepponek oihuka—. Nola, ez banuen armarik ere?

        —Bakarrik sartu hintzen Pizziren etxera. Inork ez zian ikusi zer egin huen han barruan.

        —Baina, leihotik bota ziaten tiroa. Norbaitek jakingo dik nor zegoen leiho ondoan!

        —Gauez katu guztiak beltz: zerbait ikusi zuenak ere ez zian ezer ikusi. Pertsona batek bakarrik ikusi zian tiroa bota zuenaren aurpegia: umetxoak. Bestela, etxekoek ez ziaten esango ohean zegoenik. Eta umeak badaki, On Camillok ere bai. Benetan jakingo ez balu, ez zian esango eta egingo esan eta egin duena.

        —Madarikatua hona ekarri zuena! —oihu egin zuen Pepponek.

Iturriak

Ikasbil, Hezkidetzan Esku Hartzen, Armiarma

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Ibili eta buelta

Utzi erantzuna

Azalpena

Azkenean.

Photo by  YIFEI CHENon Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Al final

fr. Finalement

Testuinguruan

  • Bazterrika, N.: Euskal Herriko toki eta jende anitz ezagutu dugu, in Erran.eus:

Hasieran, espedizioak «interes berezirik» eragin ez bazion ere, informazio gehiago izan ahala, «ideia gustatu eta lanean hasi» zen: «nondik nora jo aukeratzea izan zen zailena». Ibili eta buelta, errimak eta erritmoak gaiari lotuta, «sormen digitaleko lan bat» aurkeztu zuen: «euskal musikari garrantzitsuei buruz galdera-joko bat egin nahi nuen, baina emakumeak gutti izaki, horiengan jarri nuen fokua. Informazioa bilatu eta Genially web orrialdearen bidez egin nuen lana».

  • Herria Aintzinera Plataforma: Lesakako lanpostuak direla eta, in Erran.eus:

Ibili eta buelta, gai honekin beti ondorio berdinera iristen gara: Lesakako PNV/EAk, inolako lotsik gabe, interes partikularrak jarri ditu interes orokorren gainetik; orain dagoen langileari begiratu diote, lanpostuari berari (behar duen perfilari: euskara mailari eta gainerako ezaugarriei) begiratu beharrean. Erdaraz horri dedokrazia deitzen zaio. Lesakako PNV/EAren ibilbidea ikusita ez genuke sobera harritu behar, egundaino ez baitira euskara normalizatzeko neurri ausartak hartzeko prest agertu; are gehiago, bide horretan daudenei behin baino gehiagotan oztopoak eta trabak paratzen aritu dira.

Arropak eta puskak bildu ditugu,

bestalde aparte batetik begiratu

eta joan egin da. Negar egin dut gero

amodioa deitu zera hori etorri zait burura.

Aldeginak ziren denak, zerbitzaria,

lejia usaina inguruan, hondakinak

biltzen ari zen zaku beltzetan. Ibili eta buelta

aratz nahiez zaborra gertu amaitzen dut beti.

  • Perurena, P.: Hitzegitea,  hutsegitea da, in Elinberri:

1.Euskadirik gabe? Bai, Euzkadi merezi zuten. Arrazoi zuen Koldok. Eta Euskadi Ta Askatasuna ere bai merezi genuen, Pertur. Baina zertara etorri gara? Euskal Herria bere onera zetorren ustean, Euskal Hiria eske hastera? Enbeita gurusa berriari aditu diodan egiarik finena, non eta Leitzan bertan, euskaldunon kastaren bihotz sikologikoan: “Zeuen himnoa da: Agiragirando… lau gara hemen, bi kantari eta, den denak esken”. A zer gudari baskoiak, gu! Nik sumatu dudan fintasun bakarra hauxe da: euskaldun xaloak, ibili eta buelta, muzin egiten diola edozein asmazio beharturi: Euzkadi, Euskadi, Euskal Hiria… Ezin dut laburrago esan. Hitzaren mediku finak maite ditut. Ez baita munduan botika hoberik. Humanitatearen ikur identitario bakarra da: hitzen ondoeza. Asironen “buklea” lapsus ederra izan da. Noiz onartuko ote du purismo jasangaitzetik umekeria populistara etorri den Euskaltzaindiak?

Iturriak

Erran, Susa, Elinberri.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Jakiteak ez du ogirik jaten

Utzi erantzuna

Azalpena

Jakintzak ez du inoiz kalterik egiten.

Aldaerak

Jakiteak ez du deus galtzen

Jakitziak eztau ogirik eskatzen

Jakiteak ez dauka kalterik

Photo by  Wesual Clickin Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. El saber no ocupa lugar

fr.  On ne sait jamais trop

en. Knowledge is no burden

kat. El saber no ocupa lloc

gal.  O saber non ocupa lugar

Testuinguruan

  • Euskadiko Parke Teknologikoak: BCBLK BADAKI EUSKARA IKASTEAK GARUNA NOLA ALDATZEN DUEN, in Parke:

Jakiteak ez duela ogirik jaten esan ohi da, baina ezagutzari lekua egiteak burmuinaren egitura zein funtzionaltasuna alda ditzake. Hori dela eta, Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroak ikerlan bat abiarazi du euskara bigarren hizkuntza gisa ikasteak neurona-sareetan duen eragina aztertu eta beste zientzia-arloetara estrapolatu litezkeen ondorioak ateratzeko xedez, hala nola, pertsona batek garun-lesioen aurrean izango lukeen bilakaera aurreikusten lagun lezaketen biomarkatzaileak identifikatzea.

  • Zubia Santillana: Urte berrirako helburuak III: zerbait berria ikastea, in Begiko:

Tutik ere ez dakienak… ez daki jakiteak ez duela ogirik jaten.

Esamoldeak alde batera utzita, argi dagoena zera da: bizitzan aurrera egiteko, ezagutza berriei besoak zabaldu behar zaizkiela. Ez dugu zertan munduko jakintza guztien zama gure gain hartu, baina jakinmina izateak bizitza areago gozatzeko bideak emango dizkizu. Jakinmina uten pertsonek etengabe gauza berriak ezagutzeko beharra izan ohi dute, beren buruei galderak egin ahala, jakin ditzakegun gauzak hazi eta hazi egiten direlako.

  • Beñat Aiartza: 12.34, in Aikor!:

Erlojuari begiratu diot gaur eta 12:34ak ziren. Askotan gertatzen zait hori, ordu hori ikustea alegia, eta ez da harritzekoa, egunean askotan begiratzen baitiot erlojuari. Baina gaurkoan nire zati mistikoak, guztiari zentzua bilatu behar horretan, ordu hori ikustearen arrazoia aurkitu nahi izan du. Google-en “12:34” tekleatu eta Lukas 12:34 agertu. Jesukristoren bizitza eguzkiaren zikloa azaltzeko ipuina besterik izan ez arren, zita ebanjelikoa polita iruditu zait. Zera zioen: “zuen altxorra dagoen lekuan, bertan egongo da zuen bihotza ere”. Errebelazio ebanjeliko horrek gogorarazi dit estudioa liburuz gainezka dudala eta nire altxorrak ito egiten nauela. “Jakiteak ez du ogirik jaten” diote askok, bada, niri bihotza jan dit. Berrogei bat kilo liburu atera dudanean eta apalak hutsik ikusi ditudanean soilik hasi naiz berriro arnasa lasai hartzen. Gauza asko jakin gabe hilko naizela konturatu naiz orduan: liburu asko irakurri gabe, teleberri asko ikusi gabe, whatsappeko txiste asko jakin gabe eta youtubeko bideo asko ikusi gabe. Eta bihotza lasaitu egin zait. Mirari ebanjelikoa, jaun andreok!

Iturriak

Labayru, Parke, Begiko, Aikor!

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave

Ahogozoa egin

Utzi erantzuna

Azalpena

Janari gozo bat desiratzean, mingainean eta ahosabaian sortzen den sentsazioa.

Aldaerak

Ahoa ur bihurtu

Photo by Alfred Quartey on Unsplash

Beste hizkuntza batzuetan

gazt. Hacerse la boca agua

fr. Avoir l´eau à la bouche

Testuinguruan

  • BM: 5 izarreko artisau-pizza. Ti piace?, in BM:

Premium kalitatezko, ore fineko ertz kurruskariekin eta osagai natural eta freskoekin eginiko artisau-pizza batekin amesten duzu?

Ahogozoa egin zaizu?

Hemendik aurrera, BM supermerkatuetan 4 pizza mota paregabe aurkituko dituzu, mimo handiarekin eginak. Jakin ezazu osagaiak modu artisauan jartzen direla.

Aurreko egunean nire jabetxo maitea (gaur bai… izen hau merezi du…) lanetik etorri zen 3 errezetekin, eta gainera denak, postreak egiteko. Hauek izan ziren: esne-gain eta txokolatezko enborra, madalenak eta etxeko brownia…

Hori entzun nuenean, ahogozoa egin zitzaidan. Postre berri bat frogatuko nukeelako!! Ai, ene!!

Egun batzuk pasa eta gero, etxeko brownia frogatu nuen eta… buah!! Primeran zegoen, eta noski, gaur azalduko dizuet nola egin zuten gozamen hau. Beraz, gaurko errezeta etxeko brownia da.

  • Bilboko Campusa: Sukaldea eta zinema elkarrekin Deusto Forumen, Josean Alijaren eta Ivan Miñambresen eskutik, in Deustuko Unibertsitatea:

Sukaldean berrikuntzan jardutea hain astraktua izanik ere, hori irudietan islatzeko abenturan lagun izan du Ivan Miñambres, eta berak egin du hori guztia iruditan erakusteko lana. Horretarako, ahogozo egiteko moduko dokumentala sortu du; ikusleak sukaldea ez du bakarrik osagaiak nahasteko leku gisa ikusiko. Zuzendariak Alijarentzat eta euskal gizartearentzat sukaldeak dakarren esperientzia eta ingurunea jaso nahi izan ditu dokumentalean. Biek azpimarratu zuten hemen sukaldaritza gure kulturaren eta gure esentziaren alde garrantzitsua dela. Bi artistek nahi izan zuten esentzia hori behin eta berriro azpimarratu. Lurraren eta bere produktuen esentzia. Gure sukaldaritzaren eta gure kulturaren esentzia. Munduan paregabe egiten gaituena eta euskal sukaldariak sukaldeetako mundu mailako elitean egotea dakarrena.Naturala dena, kulturala, sortzailea eta soziala batu egiten dira Neruan, Alijaren aginduetan, bertan sartzen denak zentzumenetarako esperientzia paregabea bizitzeko. Jatekoaren espazioa, aurkezpena eta deigarria dena zaintzen da. Hori guztia Miñambresen dokumentalean ikusi ahal izan genuen eta bertara hurbildu ginenoi ahogozoa egin zitzaigun.

Iturriak

Labayru, Elhuyar, BM, Larrialdietarako sukaldaritza, Deustuko Unibertsitatea

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave