Kategoriaren artxiboa: Kultura

Euskal Gaizkileak: Belateko lapurrak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Beñat Hach Embarek / 2020-02-04 / 482 hitz

Euskal Herrian bidelapurren inguruan kontatzen den istorio basati eta gordinenetakoa da Belateko lapurrena. Mugimendu handia zegoen portu hartan, Iruñera iristeko edo Iruñetik kostalderantza. 1809 eta 1817 urte artean aritu ziren Belateko lapurrak lanean, mugimendu horretatik probetxua atera nahian, eta hamaika krimen burutu zituzten. Nafarroa mailan bide garrantzitsua zenez, bidaiariak babesteko talde bat sortu zen: Lantzeko Guardianoak. Zenoz anaiak, Juan Martin, Pedro Martin eta Pedro Esteban, eta laugarrena Juan Bautista Lantz, Zenoz anaien koinatua.

Jarraitu irakurtzen →

Luis Mariano handiaren gorazarrez

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2019-09-15 / 947 hitz

Gerla nagusi zen aroan sortu zen Irunen, 1914ko abuztuaren 13an, hilabete bat lehenago Lehen Mundu Gerla hasia baitzen, eta bizitzan zehar, gerla horretaz gain, Hegoaldea horren bortizki kolpatu zuen 1936ko gerla eta Bigarren Mundu Gerla ezagutu zituen. Ezagutu eta ondorio latzak pairatu ere.

Jarraitu irakurtzen →

Liburuak, lasaiago bizitzeko

-n -kargitaratuta
Erantzun

Xabier Mendiguren / 2019-04-02 /385 hitz

1967. urtea geroztik, apirilaren 2an ospatzen da Haur Liburuaren Nazioarteko Eguna, Hans Christian Andersen danimarkar idazlearen jaiotegunean hain zuzen; ikastetxe eta liburutegi askok ospatzen duen urteurrena.

Kestutis Kasparavicius-ek lituanieraz idatzi eta irudiztatu du 2019ko mezua, eta Iñaki Mendigurenek ingelesetik euskaratu.

Jarraitu irakurtzen →

Hartzaren eguna Donibane-Lohitzunen

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2019-02-17 / 618 hitz

Aurten ere, eta urteroko kontuari jarraituz, otsailaren 9an, larunbatarekin, hartza, mendietako leize-zuloak utzirik, Donibane Lohizuneko karriketara etorri zitzaigun. Harekin batera ibili ziren, kalez kale eta bazterrez bazter, Lapurdiko inauteria osatzen duten gainerako pertsonaia koloretsu eta miresgarriak.

Jarraitu irakurtzen →

Manu Bendala. Bertsolaria: «Hizkuntzara hurbildu beharra dago herria eta kultura ulertzeko»

-n -kargitaratuta
Erantzun

Amaia Ramirez de Okariz Kortabarria / 2019-02-13 / 608 hitz

Euskal Herrira iritsi bezain laster erabaki zuen Bendalak euskara ikasi behar zuela. Hizkuntza gehiago ikasteko asmoz, bertsogintza lantzea pentsatu zuen. Arabako Bertsolari Txapelketan arituko da kantuan.

Jarraitu irakurtzen →

Hartzaren neguloa eta euskal inauteria

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2019-02-03 / 777 hitz

Herri guztiek beren animalia  totemikoak izan dituzte, eta euskaldunon artean hartza izan da mende luzeetan mirespen eta begirunea jaso dituena. Gure arbasoen gogoan hartza zen biziaren ametsa, etengabeko gurpil ibilkaria hobekien islatzen zituena. Neguan lotan gelditzen da udaberriaren zain, Amalur berberari gertatzen zaion bezalaxe, eta hartza esnatzean lurra esnatzen zaigu. Bere loaldi eta esnatzearekin urtero errepikatzen zaigun  biziaren zikloa irudikatuz.


Jarraitu irakurtzen →

Euskal inauteria, udaberriko ekinozioa eta lurraren iratzartzea

-n -kargitaratuta
Erantzun

Joseba Aurkenerena / 2019-01-20 / 1627 hitz

Gure arbaso zaharrek, laborantzatik bizi zirenez gero, gogoeta sakona egin zuten urteaz, urtaroez, egunaren eta gauaren txandatzeaz, biziaren gurpilaz, eguzkiak urtean zehar egiten duen ibilbideaz, ilargiaren aldiez, egutegiaz, emankortasunaz, jainko eta jainkosez…  Eta horrela urtaroen banatzaile diren solstizio eta ekinozioetan euren jai erritual handiak ezarri zituzten. Jai horietan naturarekin biziki lotuak ziren dibinitateak gurtzen zituzten: In edo –Inko-, Egu, Eki, Ilargi… eta jai hauek horien ohorez burutzen zituzten. Eguzkiaren besta handia udako solstizioaren inguruan izaten zen, eguzki jaioberriaren besta neguko solstizioan eta In jainkoaren besta udaberriko ekinozioan. Horrela izaki, hainbat adituren ustez, inauteria azaltzeko dugu lehen hitza, INOTE litzateke, eta In jainkoaren garaia esan nahiko luke (In-o- +  -te).

Jarraitu irakurtzen →