Kategoriaren artxiboa: Zientzia

Clara Immerwahr (1870-1915): Fritz Haberri aurre egin zion kimikaria

-n -kargitaratuta
Erantzun

Uxue Razkin / 2020-05-14 / 733 hitz

1915ean, kapitain izendatu berritan, Fritz Haber zientzialaria gerrara abiatu zen egun berean, Clara Immerwahr kimikariak bere buruari tiro egin zion, bularrean, bere senarraren pistola erabiliz. Goiz hartan, Haber, zirkinik egin gabe, frontera joan zen bere hamahiru urteko semea etxean bakarrik utziz. Hura izan zen, tiro-hotsa entzun ostean, bere ama laguntzera joan zen bakarra; Haberrek, aldiz, ez zuen emazteari buruz ezer jakin nahi, ez zuen astirik galduko traidore batekin.

Jarraitu irakurtzen →

Lentillak, zientziaz jantzitako ukipen-lenteak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Leire eta Ainara Sangroniz / 2020-05-05 / 617 hitz

Biztanleriaren zati handi batentzat ohikoa da egunero lentillak erabiltzea, baina ba al dakigu zerez eginak dauden? Harrigarria dirudien arren lehenengo lentillak sortu zirenetik bi mende pasa dira. Bilakaera honetan ezinbestekoa izan da material berrien garapena.

Jarraitu irakurtzen →

Eragin genetiko txikia hezkuntza errendimenduan

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2020-04-27 / 432 hitz

Duela urte batzuk arte, ezaugarri jakin bat zer neurritan zegoen konfigurazio genetikoaren mende, eta zenbat banakoa garatzen den ingurunearen mende aztertzeko, familia ezberdinetan hazten diren obulu bereko bikietan ezaugarri hori zertan zen desberdina aztertu behar zen.

Jarraitu irakurtzen →

Birusak (I)

-n -kargitaratuta
Erantzun

Josu Lopez Gazpio / 2020-04-01 / 590 hitz

Egunotan sarritan entzuten dugu birus hitza. SARS-CoV-2 birusaren ondorioz pairatzen ari garen egoera larri honetan, konturatzen ari gara gauza ñimiño batek zenbat kalte egin dezakeen. Birusaren aurkako borrokaz hitz egiten da, birusa hiltzeaz, baina, hori posible al da? Ba al dakigu zer den birus bat? Saia gaitezen argitzen ikuspegi orokorretik. Jarraian datorrena ez da koronabirus berriari buruz bakarrik, baizik eta, orokorrean birusei buruz. Jar dezagun argi pixka bat iluna eta arrotza izan daitekeen gai honetan.

Jarraitu irakurtzen →

Ez da konponbiderik egongo ezagutza gehiagorik gabe

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Pérez Iglesias / 2020-03-16 / 474 hitz

Zantzu guztien arabera, mendebaldeko populazioak ezagutu duen osasun publikoko krisi handienari egin behar dio aurre gaur egun. Haren eragileak, COVID-19 pandemiak, ez du soilik milaka pertsonen osasunean eta bizitzan eragin zuzena izango. Beste izaera bateko ondorioak ere izango dira, lausoagoak baina luzeagoak.

Jarraitu irakurtzen →

Kozinatzeak egin gintuen gizaki

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Pèrez Iglesias / 2020-02-10 / 512 hitz

Duela hamarkada bat giza eboluzioari buruzko liburu bat argitaratu zen, eta arrakasta itzela bildu zuen. Ordutik hona, itzal gero eta handiagokoa bihurtu da, behinik behin profesionalak izan gabe, giza espeziearen bilakaeran interesa dutenen artean. Liburua Catching Fire: How Cooking Made Us Human da (espainieraz, En llamas: Cómo la cocina nos hizo humanos).

Jarraitu irakurtzen →

Bueltatuko zenioke diruz betetako zorroa bere jabeari?

-n -kargitaratuta
1

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2020-02-03 / 545 hitz

Demagun diru zorro bat topatzen dugula kalean, jabearen datuekin. Itzuliko al genioke? Berdin itzuliko genuke diru zorroa hutsik edo 15 eurorekin aurkituko bagenu? Eta 90 euro baleuzka? Bada, galdera horiei erantzun zaie, mundu mailako esperimentu bati esker. Orain gutxi eman dira argitara emaitzak.

Jarraitu irakurtzen →