Eukaliptoak, euskal ibaien gosete kronikoaren erantzule

Irati Diez Virto / 2021-04-21 / 764 hitz

1986 eta 2019 urteen bitartean, eukalipto-landaketen azalera %300 baino gehiago handitu zen Euskadin. Beste modu batera esanda, 5.000 hektarea inguru izatetik ia 20.000 hektarea izatera iritsi ginen 33 urteko denbora-tartean. Landaketa hauetatik gehienak lursail pribatuetan kokatzen bada ere, mendi publikoen azaleraren %14-19 inguru eukaliptoz estalia dago gaur egun.

Jarraitu irakurtzen

Entzumen absolutua, belarri finen gaitasuna

Uxune Martinez / 2021-04-12 / 594 hitz

Mozartek entzumen absolutua zuen. Gaitasun honek botere harrigarri bat eman zion eta zazpi urte eskasekin, Salzburgoko gortean zeuden musikarien akatsak zuzentzeko gai zen. Mozartek soinu bat entzuten zuen eta zehatz-mehatz zekien zein nota zen. Gainera, egun batetik bestera soinu zehatzak gogoratzeko gai zen, inolako erreferentzia osagarririk gabe eta zehaztasun handiz. Musikari klasikoek entzumen absolutuaren gaitasuna errazago garatzen omen zuten, txiki-txikitatik jasotzen baitzuten musika entrenamendua, eta horrek laguntzen zien. Hala ere, entzumen absolutua ez da ohikoa gizakietan. Bai ordea, animalia batzuen artean.

Jarraitu irakurtzen

Private.sh, zure pribatasuna babestuko duen bilatzailea

Jaione Dagdrommer / 2021-04-15 / 358 hitz

Google bezalako jarraitzaileek gure datuak erabiltzen dituzte egiten dugun bilaketa bakoitzeko. Bada alternatibarik ordea gure anonimatua babesteko. Ezagunena beharbada DuckDuckGo da, baina Private.sh ere indartsu dator.

Jarraitu irakurtzen

Kolore morea eta koloratzaile sintetikoen iraultza

Leire eta Ainara Sangroniz / 2021-03-08 / 507 hitz

Zergatik da kolore morea emakumeen berdintasunaren adierazle? Zenbait hipotesi daude, tartean ezagunena 1908. urtean Ingalaterrako sufragisten mugimenduak morea aukeratu zuela da, zuriarekin eta berdearekin batera errebindikazio-koloreak bezala. Hala ere, moreak besterik ez zuen aurrera egin eta bera gailendu zen emakumeen borrokaren ikur gisa.

Jarraitu irakurtzen

Frances Northcutt (1943): Houston, nik salbatu nuen Apolo 13 misioa

Uxue Razkin / 2021-02-19 / 755 hitz

1970ko apirilaren 13an, Apolo 13 espazio-ontziak lurra utzi eta bi egunetara, Jack Swigert astronauta NASArekin harremanetan jarri zen. “Ok, Houston, we’ve had a problem here” (“Houston, arazo bat izan dugu”). Erlojuak gaueko bederatziak eta zortzi minutu markatzen zituen. Oxigeno deposituak lehertu ziren, astronautak 320.000 kilometrotara zeudela. Egoera larria zen. Baina denok ezagutzen dugu istorio hau. Jakina denez, misioak porrot egin zuen. Halere, ez zen espero zitekeena bezain tragikoa izan.

Jarraitu irakurtzen

Izotz-kristalen zientzia

Leire Sangroniz, Ainara Sangroniz / 2021-01-13 / 728 hitz

Azken egunotan elurra mara-mara aritu da Euskal Herriko txoko askotan. Elur malutak izotz-kristal multzoez osatuta daude. Forma geometriko eder eta harrigarriak osatzen dituzte, artelan bat balira bezala. Baina nola osatzen dira kristal hauek? Zergatik osatzen dituzte horren geometria konplexuak? Hurrengo lerroetan horretaz mintzatuko gara.

Jarraitu irakurtzen