BERRIA Ikasgela / 2025-05-20 / 874 hitz
Harraskatik eta komun zulotik botatakoa garbitu egin behar da itsasoa ez kutsatzeko, eta horretaz arduratzen dira araztegietan. Prozesu konplexu baten bidez, ura arazten dute, baita lohia sortu ere.
Jarraitu irakurtzenPANTAILAK EUSKARAZ-EK PANTAILALDIRAKO PROPOSATU DUEN EGUTEGIA:
BERRIA Ikasgela / 2025-03-18 / 725 hitz
Arabismoak ez dira falta euskaran. Egunerokoan arabiar jatorriko hainbat hitz erabiltzen ditugu: alkate, azoka, izara… Koldo Mitxelenak iradoki zuen bazirela euskarak zuzenean hartutako maileguak.
Gaztezulo / 2025/01/27 Maitane Legarreta Etxezarreta
@mailegetx
Inauteri zalea bazara, ez duzu otsailaren bukaerara arte itxaron beharrik haiez gozatzeko. Hementxe dituzu inauterietako ospakizun nagusietako batzuk.
Euskal Herriko hiri eta herri askotan ospatzen dira inauteriak, eta bakoitzak bere ezaugarriak eta xarma izaten ditu. Besteren bat ezagutzeko asmoz bazabiltza, aukera batzuk bildu dizkizugu hemen.
Gehiago irakurtzeko: https://www.gaztezulo.eus/albisteak/euskal-herriko-inauteriak-non-eta-noiz
BERRIA Ikasgela / Ion Orzaiz / 2025-01-14 / 335 hitz
Inoizko urterik beroena izan zen iazkoa, Europako Batzordearen Copernicus Klima Aldaketaren Zerbitzuaren arabera. Planetaren batez besteko tenperatura 15,1 gradukoa izan zen, industria aurreko aldian baino 1,6 gradu gehiagokoa.
Jarraitu irakurtzenBerria/ Mantangorri / 2024-11-16
Udaberria iristean, loreek kolorez betetzen dituzte zelaiak eta belardiak. Gogoa ematen du denak bildu eta etxera eramateko. Baina landareentzat beharrezkoak dira; ugaltzeko behar baitituzte. Horiei esker jaiotzen dira landare berriak!
Landare batzuek intsektuen laguntza behar dute ugaltzeko. Hortaz, usain goxo-goxoa zabaltzen dute, eta kolore bizi-biziak janzten dituzte. Horrela, intsektuak erakartzen dituzte: tximeletak, erleak, liztorrak… Hantxe ibiltzen dira denak, lorez lore, dantzan eta jolasean.
Fruitu-arbolek, adibidez, asko eskertzen dute tximeleten eta erleen laguntza. Izan ere, hegaka, batetik bestera joaten direnean, loreen hautsa eramaten dute, polena. Polen horren bidez, loreetatik haziak sortzen dira eta fruituak hazten dira: sagarra, gerezia, udarea…
Lore gehienek asko maite dute Eguzkia, batez ere, ekiloreak. Beti Eguzkiari begira dago! Goizetan, ekialdera begira jartzen da; eguerdian, tente-tente; arratsaldean, mendebaldera begira. Eta iluntzen hasten denean, burua makurtzen du, eta lotan bezala geratzen da, berriro Eguzkia atera arte.
Eguzki-loreak ikusgarriak ere badira, eta esanahi berezia dute: iraganean, etxeko atean jartzen ziren, etxea izaki gaiztoetatik babesteko. Oraindik ere, leku askotan jartzen dituzte, bereziki, herri txikietan eta baserrietan.
naiz. / Maria del Rio / 248 hitz
Azkeneko asteetan albiste txar eta hunkigarriek mugiarazi gaituzte. Valentzian gertatutakoaz asko hitz egin dugu denok, batez ere, tragediak utzitako hildakoez eta desagertutakoez, galera material handiez, oinarrizko zerbitzuen faltaz eta berreraikuntza zail eta luze bati ekiteko beharraz. Irudi ikaragarriak ikusi eta dramaren kontakizunak sarritan entzun baditugu ere, ezinezkoa da ondorioez erabat jabetzea. Ekidinezina zaigu, gainera, tarte batez bada ere, 1983ko uholdeetan pentsatzea. Hori bai, beste une historiko batean gaude; astintzen gaituen krisi klimatikoaren ondorioak dira oraingoak. Izan ere, DANA bezalako muturreko fenomeno meteorologikoak areagotzen ari dira, eta gero eta ohikoagoak bilakatzen.
Hainbat gai garrantzitsu aztertzeko aukera ere izan dugu. Negazionismo klimatikoaren eragina, dudarik gabe. Zientziarekiko konfiantza ezak ebidentziak ukatzera garamatza; are gehiago, gelditasunera garamatza eta hori bai dela okerra. Fenomeno horiek saihestu ezin badira ere, ondorio suntsitzaileak gutxitzeko aukerak ditugu. Urgentziaz jarri behar dugu agendan uholde-arriskuko eremuak ekiditen dituen hirigintza arduratsua; dagoena hobetuko duten ingeniaritza-lanak; herritarrentzako prebentzio-plan egokiak, pertsonak eta interes publikoa interes ekonomikoen gainetik lehenesten dituztenak; eta zerbitzu publikoen indartzea.
Kontuan hartzeko beste gako kezkagarria da inork ez kapitalizatzea sortutako amorrua eta itxaropen eza. Lehenengo uneko shock egoera buloak zabaltzeko baliatu da, eskuin-muturraren ohiko gaiei lotuta daudenak, hala nola arrazakeriari buruzkoak. Trumpen garaipenak, gainera, ez du baikor izaten laguntzen. Baina funtsezkoa da ikusitako elkartasun keinuei eta irudiei aitortza egitea. Hango lagunek, gainera, hitz egin didate auzo elkarteak eta hainbat eragile antolatzeko izaten ari diren gaitasunaz eta indarraz. Beharrezkoa da, lehenbailehen, zientzia eta herritarren parte-hartzea gobernantzan txertatzea, jakinda hartu behar izango diren neurri denak ez direla erosoak izango.