Ortografia akats hau maiz ikusi ohi dugu idazlanetan: *pasaden astean, *pasaden hilean, *pasaden egunean…
Hau da idazkera zuzena: pasa den astean, pasa den hilean, pasa den egunean…
Ortografia akats hau maiz ikusi ohi dugu idazlanetan: *pasaden astean, *pasaden hilean, *pasaden egunean…
Hau da idazkera zuzena: pasa den astean, pasa den hilean, pasa den egunean…
Hau dio Euskaltzaindiaren 33. arauak: agurra egitean-eta ongi etorri! esan bedi, eta ez *ongi etorria! edo *ongi etorriak!
“Suposatu” aditza noizbehinka erabiliagatik ez da deus gertatzen, baina azken urteotan egiten den erabilera handiegia da. Ez dugu ahantzi behar beste aukera hauek ere baditugula euskaraz eta, askotan, egokiagoak direla eta hizkera aberasten dutela:
a) Suposatzen da: “pentsatzekoa da”, “pentsatzen dugu”, “uste (izaten) dugu“, “uste orokorra da“, “-(e)lakoan gaude”…
b) Suposatu … -ela: “pentsatu … -(e)la”, “demagun … -(e)la”, “eman dezagun … -(e)la”, “egin dezagun … -(e)la” …
c) Zerbaitek beste zerbait suposatzen du: dakar, eragiten du, esan nahi du…
d) Zerbaitek beste zerbaiten parte bat suposatzen du: da…
Hona hemen adibide batzuk:
? Suposatzen dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu deus.
? Suposa dezagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan?
? Kirurgia estetikoa egiteak dirutza gastatzea suposatzen du ezinbestean.
? Mila eta bostehun eurok asko suposatzen dute guretzat / Mila eta bostehun eurok asko suposatzen digute
? Bi mila euroko zorra dute: iazko aurrekontuaren % 10 suposatzen du horrek.
Hobe beste era honetara:
Pentsatzen dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu deus / Pentsatzekoa da ongi daudela, baina jakin ez dakigu deus / Uste dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu deus / Ongi daudelakoan gaude, baina jakin ez dakigu deus…
Demagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan? / Eman dezagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan? /
Kirurgia estetikoa egiteak dirutza gastatzea dakar ezinbestean.
Mila eta bostehun euro asko da guretzat.
Bi mila euroko zorra dute: iazko aurrekontuaren % 10 da hori.
Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuan denak daude ontzat emanda: eskerrik asko, eskerrik anitz, esker mila, mila esker, milesker.
Bi egiturak dira zuzenak, eta biek esanahi bera dute; nahiz eta, zenbaiten ustez, bata bestea baino egokiagoa izan.
Euskaltzaindiaren Hiztegi batuan sarrera hau dator:
eskerrak: eskerrak zure laguntzari!; eskerrak ez dela etorri; eskerrak etorri ez den.
-KE amaiera duten adizkiei atzean atzizkiren bat eransten zaienean, bukaerako -E hori bikoiztu egiten da. Adibidez:
*Ez dut uste kontatuko lidakenik. | Ez dut uste kontatuko lidakeenik. |
*Ezingo genuke erosi, ez genukelako dirurik izango. | Ezingo genuke erosi, ez genukeelako dirurik izango. |
*Onartuko lukela uste dut. | Onartuko lukeela uste dut. |
*Ez dakit ausartuko litzateken. | Ez dakit ausartuko litzatekeen. |
Patxi Petrirenaren liburu honek zuzentasunari eta egokitasunari begiratzen dio batik bat. Hona hemen liburuaren sarreratik hartutako zatitxo bat:
“Zabala da morfosintaxia. Zabala eta bizia. Izan ere, egunero sortzen eta agertzen dira premia eta erabilera berriak, eta hiztunen joerak ere aldatuz doaz ezinbestean. Horregatik ondu da lan hau, kontsulta-iturri bat izateko —ez bakarra eta erabakigarriena, jakina, honen gainetik baitaude betiere Euskaltzaindiaren arau-gomendioak—, eta ikasmaterialgintzako lantaldeentzat eta argitaletxeetako zuzentzaile-orraztaileentzat bateragune izateko, noski. Ez ziren jasoko ikasliburugintzan ageri diren akats eta zalantza-kasu guztiak, ezta hurrik eman ere, ezinezkoa baita hori, baina zinez saiatu gara jaso direnek oinarri ziurra izan dezaten bermatzen”.
Interneten eskuragarri dugu Morfosintaxiaren inguruko zalantzak eta argibideak.
*Ordubatetan, *ordubatean eta *ordu batetan idazkera okerrak dira. Ordu batean da zuzena.