Kategoriaren artxiboa: Usteak

baino ≠ baina

Nahiz eta hiztun askok bata bestearen ordez berdintsu erabili biak, baino eta baina —batez ere ahozkoan—, ez dira inondik ere trukagarriak. Esanahi ezberdinak dituzte; hortaz, testuinguru ezberdinetarako dira.

Euskaltzaindiaren Hiztegian datorrenaren arabera, baina juntagailuak aurkaritza adierazten du; baino, berriz, konparaziozko esaldietarako da.

Ikus zer dioten Euskara Batuaren Eskuliburuan auzi honetaz: bainanbaina ≠ baino (bainon)

 

 

Euskaraz, hasierako agurraren ostean bi puntu

Gutunak, mezuak, oharrak… euskaraz idaztean:
  • Hasierako agurraren ondoren, bi puntu paratzen dira eta ez koma (ingelesez egin ohi den legez). Adibidez: “Kaixo, lagunak:”, “Agirre jauna/andrea:”, “Jaun hori:”, “Guraso horiek:”, “Alkate anderea:”, “Jaun-andre agurgarriok:”…
  • Bi puntuak jarri ondoren, argiena eta ohikoena da hurrengo lerroan jarraitzea idazten.

Handituz joan da = Handitzen joan da

Bi egitura hauek zuzenak dira eta esanahi bera dute, zenbait hiztunek besterik uste badute ere. Hala ondorioztatzen da Euskaltzaindiaren Hiztegian joan aditzari dagokion sarrera kontsultatuta. Hauxe diote 7. adieran:

joan, joan, joaten 7 da ad. (Egintzaren jarraitutasuna adierazteko, osagarritzat beste aditz baten era burutua -z atzizkiaz edo era burutugabea hartzen duela). Harrabotsa areagotuz doa. Herri xehea galduz omen doa euskara. Zorrak gehitu ahala, dirutza urritzen zihoakigun.

Jarraitu irakurtzen

Okerrak: *egositak, *zuzendutak, *erabilitak, *itxitak, *lotsatutak…

Testuinguru bakar batean ere ez dira zuzenak izango sarrera honen izenburuko formak zein horien parekoak.

Zuzenak: egosita, zuzenduta, erabilita, itxita, lotsatuta…

Horiek guztiak adberbioak dira eta forma aldetik aldagaitzak. Hortaz, forma bera erabili behar da bai singularrean bai pluralean:

  • JokalariA nekatuTA dago.
  • JokalariAK nekatuTA daude. (Inoiz ez *nekatuTAK)

OHARRA. Beste forma hauek ere zuzenak dira:

  • JokalariA nekatuA dago.
  • JokalariA nekatuRIK dago.
  • JokalariAK nekatuAK daude.
  • JokalariAK nekatuRIK daude.

Jarraitu irakurtzen

“gidoi” ez da “marra” edota “marratxo” hitzen sinonimoa

Zenbait hiztunek gidoi hitza erabiltzen dute marra edo marratxo esan nahi dutenean. Erabilera okerra da hori.

Euskaraz, gidoi hitzak hau esan nahi du: irratiko edo telebistako saio baten edo film baten akzio edo garapeneko elementuak (elkarrizketak, musika, planoak etab.) zehazturik azaltzen diren testua. Gaztelaniazko guión hitzaren ordaina da, alegia.

Euskaltzaindiaren Hiztegian zein Elhuyar hiztegian  Heg. marka ezarri diote; hau da, hegoaldeko berbatzat hartu dute:

Desberdinak: “ordenagailua apurtu” eta “ordenagailua hondatu”

Zenbait hiztunek ez dute “hondatu” edo “matxuratu” erabiltzeko ohiturarik, eta horien ordez “apurtu”, “hautsi” edo “puskatu” aditzak erabili ohi dituzte. Ez dira, ordea, sinonimoak. Ikus dezagun, bi adibide hauen bitartez, zein den aldea:

1. Ordenagailua apurtu zitzaigunetik, tableta erabiltzen dugu informazioa bilatzeko.

2. Ordenagailua matxuratu zitzaigunetik, tableta erabiltzen dugu informazioa bilatzeko.

Lehendabiziko adibidean esaten ari gara ordenagailua hautsi egin zitzaigula, zenbait zatitan puskatu zela, istripu edota kolpe baten ondorioz esate baterako. Beste kontu bat da, ordea, ordenagailuak matxura bat izatea nahiz eta puska edo zatietan hautsita egon ez. Ideia hori adierazteko, bigarren adibideaz baliatuko gara, eta testuinguru horretan ez litzateke zuzena “apurtu” erabiltzea.

Besteak beste modu hauetan adieraz daitezke bi adiera ezberdin horiek:

1. Ordenagailua apurtu zaigu = Ordenagailua puskatu zaigu = Ordenagailua hautsi zaigu…

2. Ordenagailua hondatu zaigu = Ordenagailua matxuratu zaigu = Ordenagailuak matxura du