Kategoriaren artxiboa: Sintaxia

ZUZENAK: hobeago, hobekiago, hobetoago

Utzi erantzuna

Euskaltzaindiak euskara baturako ontzat eman ditu aldaera hauek: hobeago, hobekiago eta hobetoago.

Honatx Euskaltzaindiaren Hiztegian nola datozen hitz hauen sarrerak:

– hobeago adj. Hobea. Bizitza hobeago baten itxaropena. Izana naiz hau baino hotel hobeagoetan. Hura baino hobeagorik deus ez dagoela jakinda.

– hobekiago adb. Hobeki. Ongi baino hobekiago nekien hori. Aspaldi egin zuen nik egin dezakedan baino hobekiago. Zorionez, uste izan den baino hobekiago doa.

– hobetoago adb. Hobeto, hobeki.

EZ EZIK (“ere” hitza behar du eskuineko perpausean)

Utzi erantzuna

Lehenengo juntagaiaren gibelean EZ EZIK eta bigarrenarenean ERE gehituz eratzen da esapide hau. Halaxe dio Euskaltzaindiak bere hiztegian:

ez ezik Ez bakarrik. (ere hitza behar du eskuineko perpausean). Bere izena ez ezik, familia guztiarena ere lohitzen ari zen: bere izenaz gainera familiarena ere lohitzen ari zen. Aitortu gabe utzi zuen bekatua ez ezik, aitortuak ere berriro esan beharko ditu. Ezkontzak biziera ez ezik, bizilekua ere aldarazi zion. Hotzildu zen poliki-poliki, epeldu gero eta azkenik, hoztu ez ezik, baita izoztu ere.

Bigarren juntagaiari dagokionez, esan beharra dago gehienetan ere erabili ohi den arren badirela beste aldaera batzuk ere, esate baterako: baita… ere, ere bai.

Hona hemen Internet sarean topaturiko adibide batzuk:

  • Mutrikun ez ezik, Pasaian ere ekologistak aurka

  • Pazko astelehena ez ezik, igandea ere bai

  • Iñaki Artola ez ezik, Abel Barriola ere itzuliko da lehiara asteburu honetan

  • Jasotzen dugun arreta goiztiarrak haurrari ez ezik, familiari ere laguntzen dio

  • Herritarrek ez ezik, bisitariek ere erosten dituzte.
  • Biziegokitasunari buruzko araudiak baldintzak ezartzen ditu, fatxadetako baoetarako ez ezik, baita terraza irekietatik kanpora ematen duten baoetarako ere

Okerrak: *-elaren irudipena, *-elaren berria, *-elaren ustea, *-elaren itxaropena…

Utzi erantzuna

Aitzakia, albiste, berri, damu, esperantza, froga, hitz, iritzi, irudipen, itxaropen, itxura, kezka,
konfiantza, kontu, marka, promesa, seinale, sentimendu, susmo, uste, zantzu, zurrumurru… eta horrelako izenek gobernatzen dituzten perpaus osagarrietan –eLAKO eta –eN atzizkiak erabiliko dira euskara batuan, eta inoiz ez -eLAREN.

Hona hemen zenbait adibide:

  • Gutxi janda ere, asko jan dudan irudipena / jan dudalako irudipena izaten dut.
  • Bihar lortuko dugun itxaropena / dugulako itxaropena daukat.
  • Lan ona egiten duzuen seinalea / duzuelako seinalea da atzoko saria.
  • Albiste horretan Donostian jangela soziala zabalduko duten zurrumurrua / dutelako zurrumurrua ere aipatzen da.

Jarraitu irakurtzen →

Okerrak: *egositak, *zuzendutak, *erabilitak, *itxitak, *lotsatutak…

Utzi erantzuna

Testuinguru bakar batean ere ez dira zuzenak izango sarrera honen izenburuko formak zein horien parekoak.

Zuzenak: egosita, zuzenduta, erabilita, itxita, lotsatuta…

Horiek guztiak adberbioak dira eta forma aldetik aldagaitzak. Hortaz, forma bera erabili behar da bai singularrean bai pluralean:

  • JokalariA nekatuTA dago.
  • JokalariAK nekatuTA daude. (Inoiz ez *nekatuTAK)

OHARRA. Beste forma hauek ere zuzenak dira:

  • JokalariA nekatuA dago.
  • JokalariA nekatuRIK dago.
  • JokalariAK nekatuAK daude.
  • JokalariAK nekatuRIK daude.

Jarraitu irakurtzen →

Desberdinak: “ez ezik” eta “izan ezik”

Utzi erantzuna

ez ezik_ezik

Zer esan nahi du “ez ezik” lokailuak euskaraz? Hona hemen Elhuyar Hiztegian datorren sarrera: ez ezik

Euskaltzaindiaren Hiztegian, berriz, hau dator:

ez ezik Ez bakarrik. (ere hitza behar du eskuineko perpausean). Bere izena ez ezik, familia guztiarena ere lohitzen ari zen: bere izenaz gainera familiarena ere lohitzen ari zen. Aitortu gabe utzi zuen bekatua ez ezik, aitortuak ere berriro esan beharko ditu. Ezkontzak biziera ez ezik, bizilekua ere aldarazi zion. Hotzildu zen poliki-poliki, epeldu gero eta azkenik, hoztu ez ezik, baita izoztu ere.

Honen guztiaren arabera, seinale honetan ez datoz bat euskarazko “Bizilagunak ez ezik” eta gaztelaniazko “Excepto residentes” horiek. Kontrako esanahia dute:

  • “Bizilagunak ez ezik“: bai bizilagunak bai gainerakoak
  • “Excepto residentes“: bizilagunak izan ezik

 

 

Okerra: *egitura oker hau zabaltzen ari delaz ohartu naiz

Utzi erantzuna

Gero eta maizago entzuten eta irakurtzen ditugu izenburuko esaldiaren antzekoak. Erdararen eraginez sortutako kalko sintaktiko okerrak dira. Hona hemen, Interneten topatutako zenbait adibide:

  • *Berehala erantzutea hobe delaz konturatu ginen.
  • *Azala leunago eta indartsuagoa nuelaz berehala ohartu nintzen.
  • *Aurrera jarraitu zuen izugarrizko zauria zuelaz jabetu gabe.

Beste modu honetan behar dute zuzenak izateko:

  • Konturatu ginen hobe dela berehala erantzutea.
  • Berehala ohartu nintzen azala leunago eta indartsuago nuela.
  • Aurrera jarraitu zuen izugarrizko zauria zuela jabetu gabe.

Ez ahaztu testuinguru bakar batean ere ez dela zuzena -(e)laz egitura.

Jarraitu irakurtzen →