Idoia Etxeberria / 2013-01-17 / 221 hitz

Adineko emakume dotorea. Burua tente. Ikusten duzu pinta-pinta eginda, bere perlekin. Bisoizkoa dirudien berokiarekin. Eta iruditzen zaizu bere kezka bakarra ile apaindegira joatea dela. Ala lagunekin txutxumutxuan aritzea. Garrantzi gabeko gauzez, nola ez. Elizatik sukalderako bidea besterik ez duela ezagutu.

Ez litzaizuke bururatuko, inola ere, emakume hori bi aldiz jaio dela. Argeles-Sur-Merreko kontzentrazio esparruan egon zela. Frantzian. Hondartzan lotan. Manta umelak partekatzen. Goseak. Alanbraden gainetik botatzen zizkietela ogi zatiak. Txakurrei bezala. Eta sekula santan ez zuela bat bera ere harrapatzen. Milaka pertsona zeudelako han. Gizonezkoak emakumeak baino gehiago. Zorriei eta sarnari izkin egin ezinda. Hilabeteetan. Komunik gabe. Egin beharrekoak denen bistan egiten. Negargarri.

Emakume dotore horrek badaki negar egiteko arrazoi asko daudela. Mina. Amorrua. Beldurra. Lotsa. Pena. Inpotentzia… Baina irribarre egingo lizuke alanbradez hitz egitean. Eta lasaitasun osoz aipatuko lizuke heriotza. Gaur bazkaltzeko leka-patatak jarri behar dituela esaten duenaren pare. Eta konturatuko zinateke oso gutxi dakizula. Irribarre egiteko arrazoiez, besteak beste. Lezio asko dituzula ikasteko.

Adineko gizon txapelduna. Burumakur. Ikusten duzu xume-xume, bere makilarekin. Panazkoak diruditen galtzekin. Eta iruditzen zaizu jakinduriaren iturria dela. Eguraldiaz hitz eginda ere entzutea merezi duela. Ahots eztia du, begirada otzana. Gertukoa egiten zaizu. Baina izan daiteke hainbat herritar fusilatzea agindu zuen putasemea. Ala emakume dotorea salatu zuena. Zeinek daki.

«Irudi batek mila hitzek baino gehiago balio du», diote espainolez. Kasu batzuetan, ez. Aurreiritziek majo engainatzen gaituzte.