Kameraren atzean / 2016-02-15 / 548 hitz
Kasualitateak kasualitate, The Martian filma AEBn estreinatu zen NASAk Marten ura aurkitu zuela ezagutarazi zuen aste berean. Oscar sarietan hain ohikoa bihurtu den biziraupenaren inguruko obra estandarra da Ridley Scotten berriena, Matt Damon protagonista duena. Hilik dagoela pentsatuta, astronauta talde batek Mark Watney kidea planeta gorrian uzten du, Lurretik hainbat kilometrotara eta komunikatzeko modu eraginkorrik gabe, erabat isolaturik. Azken urteotan NASAk Marte planetan egindako hainbat ikerketa eta aurkikuntzen harira, planeta gorria denon ahotan egon da. The Martianek olatu hori harrapatu nahiz izan du, planeta gorria pantaila handira irudi eta sekuentzia ederren bitartez eramateko.
Pelikula, ordea, ez doa puntu horretatik askoz harago. Argumentuak egoera dramatiko larri andana sortzeko aukera eman arren, zuzendari ingelesaren filma Watneyk nabe barruan landatzen dituen patatak bezala geratzen da, oxigenorik gabe erdibidean. Deigarria da protagonistak bizi duen errealitatea hain lazgarria izanda, bere biziraupena kolokan jar dezaketen oztopoei hain pisu gutxi ematea, erronka gehienak Damonen pertsonaiak segituan konpondu ditzakeen arazoak besterik ez dira. Hain da optimista filma, ikusleak une batean ere amaiera zoriontsua zalantzan ez jartzea eragiten duela. Zentzu horretan, astronauta Marten dagoen bitartean, NASAk Damon salbatzeko egiten dituen ahaleginek ez diote ez suspense ez zirrararik gehitzen argumentuari. Biziraun eta bertatik ihes egiteko beharrezko dituen janari eta bestelako hornidurak mantentzeko ahalegina eta bertan abandonatu zuten astronauta-taldearen patuaren artean sor zitezkeen dinamikak azalean geratzen dira. Argazkigintza ikusgarriak planetaren desertu izaera eta protagonistaren isolamendua adimenez islatu, eta umorea gag puntualen bitartez ere freskotasunez baliatzen duen arren, optimismo hori bera da azken finean filmaren ahulezietako bat; egoera horretan esploratu zitezkeen dinamika dramatikoak alboratzea eragiten duelako.
Jessica Chastain, Chiwetel Ejiofor, Jeff Daniels, Kate Mara eta Sean Benn… The Martianek aktore zerrenda izugarria du, egun Hollywoodeko aurpegi ezagunenen artean daudenak, baina euren presentziak filmaren hari dramatikoaren ahuldadea ezkutatzeko besterik ez dute balio. Ulergarria da kontakizuna protagonistan zentratzea, baina faltan botatzen da Marte utzi ondorengo astronauta kideen jarduna eta Lurreko biztanleek gertaeraren aurrean izandako erreakzioak gertuagotik ezagutzea. Hau islatzeak istorioari hainbat geruza gehitu eta aberastasuna emango lioke. Hala eta guztiz ere, Matt Damonek lan txukuna egiten du istorioaren zama erabat bere sorbalden gainean hartu eta aurrera ateratzean, ikusleak bere egoerarekiko hurbiltasuna sentitzea lortzen du modu eraginkorrean.
Kolonizazioa, planeta ezezagun bat konkistatzea, planeta horren jabetza… egun pil-pilean jarraitzen duten eztabaidagaiak protagonistaren ahotan jartzea da filmaren indarguneetako bat, AEBk azken hamarkadetan abian jarritako kanpo politikaren inguruan hausnartzeko bidea irekitzen duelako. Gai hauek trataturiko modua, ordea, Scotten lehen filmetako estilotik oso urrun geratzen da. Lan berria Blade Runner eta Alien klasikoekin alderatzeak krudela eman dezake, edukian zein forman bestelako asmoak dituzten filmak direlako, hasierako hondar erauntsi bortitzaren estetikarekin azken honen unibertsoko elementu paretsuak esploratzeko itxaropena piztu arren. Nabari da zientzia fikzioaren sakonean dauden giza gatazkei heltzeko modua askoz anbizio gutxiagokoa dela.
Urteen poderioz esan liteke Hollywooden blockbusterren dinamikak Ridley Scotten nortasuna mugatu eta bere sormena usurpatu duela. Azken lanen aldean The Martian alor guztietan txukunagoa den arren, estandar dramatikoei men egiten dien ohiko film bat besterik ez da, entretenimendutik haratago joateko asmorik ez duena; izan zitekeenaren itzala. Blade Runner berrituaren gidari Denis Villeneuve izendatu ostean, Scott Alien sagaren hurrengo emanaldia prestatzen ari da 2017ra begira, Hollywoodek hainbeste maite dituen remake, reboot eta abarren dinamikan erabat murgilduta. Zuzendariaren talentu aski ezaguna kontuan izanik, espero dugu datozen lanetan bere nortasuna arlo estetikoan erakusteaz gain dramatikoan ere bereiztea.