Jon Rejado / 2016-11-04 / 499 hitz
Espazio publikoari beldur izatea transmititzen zaie emakumeei, ikerlan batean ondorioztatu dutenez. Indarkeriatzat jo dute egileek, askatasuna mugatzen duelako, besteak beste.
Generoak eragin zuzena du beldurrean. Hala ondorioztatu dute emakumeek espazio publikoan duten beldurraren inguruko ikerketa batean. Neskek mutilek baino arriskutsuago sentitzen dute espazio publikoa, eta horrek murriztu egiten die askatasuna. Hau da, kalearen bizipen mugatuagoa dute emakumeek. «Beldurra emakumeen aurkako indarkeriaren beste forma bat da», esan du ikerlanaren egileetako batek, Maria Rodo de Zaratek.
Espazio publikoari beldurra izatearen zergatiak eta horren ondorioak aztertu ditu Rodok, Jordi Estivill i Casanyrekin batera, Emakunderen laguntzaz. Horretarako, 15 eta 26 urte arteko 70 gazte elkarrizketatu dituzte, neskak eta mutilak. Elkarrizketetan, ondorioztatu dute espazio publikoari beldurra izatea transmititzen zaiela emakumezkoei, eta horrek zuzenean eragiten duela haien askatasunean. Hots, askatasuna mugatzen die.
Beldurraren transmisioa hainbat modutan gertatzen dela zehaztu du Rodok: familian jartzen dizkieten mugak, etxean esaten dizkieten gauzak, gizartetik jasotzen dituzten mezuak… Ildo horretan, bi jokabide kontrajarri salatu ditu: batetik, espazio publikoa arriskutsua dela esaten diete neskei, eta, horrekin batera, eskatzen diete ez dezatela «probokatu»; bestetik, mutilei ez diete helarazten «indarkeria errotik prebenitu ahal izateko» mezurik.
Beldurraren kontrako bidea
Gazteekin izaniko elkarrizketetan, beldurra denena dela ondorioztatu dute: emakumeek zein gizoneek beldurra dute, eta batzuek zein besteek gizonei diete beldurra. Neskak gehiegikerien beldur dira, baita sexu erasoen eta bortxaketen beldur; mutilak, lapurreta eta eraso fisikoen beldur.
Beldur horiek, ordea, bilakaera bat dute urteak bete ahala. Ikertzaileek antzeman dute 15 urteko neskek ez dutela beldur handirik, baina urteak bete ahala garatzen dela. «Elkarrizketatutako neska batek hausnartu zuen emakume sentitzen hasten zarenean zure sexualitatea deskubritzen hasten zarela, eta orduan pentsatzen duzula mutilak erakar ditzakezula», azaldu du Rodok. Mutilek kontrako bidea egiten dute; 15 urterekin beldurra dute, baina, rol maskulinoa barneratu ahala, beldur gutxiago izaten dute gero.
Emakumeei transmititutako beldur hori, gehienbat, espazio publikoari begira gertatzen da: publikoa arriskutsuagotzat jotzen dute pribatua baino. Ideia hori paradoxikoa dela zehaztu du Rodok: «Emakumeek diote beldur handiena kaleari, baina ez dira han eraso gehien sufritzen dituztenak; aldiz, eremu pribatuan indarkeria handia jasaten dute, pertsona ezagunen partetik».
Ikertzaileek paradoxa hori baliatu dute emakumeei transmititutako beldurraren ondorioa laburbiltzeko: «Egungo egoera betikotzea». Beldurrak baldintzatu egiten ditu emakumezkoen mugimenduak, eta, ondorioz, «diskriminatzailea da berez». Halaber, eremu pribatuan gertatzen diren indarkeriak ikusezin bihurtzen laguntzen dute. «Etxearen defentsa eta bertako gatazkei garrantzia kentzea egoera betikotzeko gakoetako bat da».
Kontzientzia feministak beldurraren pertzepzioan zer eragin duen aztertu dute ikerlanean. Bildutako datuen arabera, kontzientzia feministak ez du eragiten sentitutako beldurrean; bai, ordea, izu hori ulertu eta horren inguruan erantzuteko moduan. «Mugimendu feministaren partetik abiarazitako ekinaldietan ahalmen handia dago gizarte eraldatzeko».
Kaleko jazarpenari aurre
Beldurraren dinamikari mugak jartzeko, lehenik eta behin, kaleko jazarpenari aurre egiteko neurriak proposatu dituzte ikertzaileek: Kaleko Erasoen Behatokia sortzea, taldean egindako salaketak sustatzea, teknologia berrien erabilera, kontzientzia hartzeko kanpainak… Beldurrari aurre egiteko neurriak ere proposatu dituzte, eta, hein batean, orain arte egindako lana aintzat hartu: autodefentsa tailerrak, hirigintza ikuspuntua zaindu… Horrez gain, beldurrari aurre egiteko estrategiak ere proposatu dituzte, gizabanakoentzat zein taldeentzat.
Gizonezkoei ere iradokizunak egin dizkie ikerketan: gatazken ebazpena lantzea, indarkeriara jo gabe; enpatiak sorrarazitako ezinegonak baliatzea jokabide eraldatzaileak sustatzeko…