Itxaro Borda / 2014-06-01 / 483 hitz
Baionan zehar lasterrez ernatu ondoan izpiritua lasai eta huts daukagu arraiki idazteko. Korrika gabiltza azkorrian odola zainetan ibai senditzeko eta ezeren trukean irauteko prest garela berresteko inguruko jendarteak guztia diru balioz neurtzen digunean. Aldi berean, primitiboen antzera, lehen eki arraioa miretsi dezakegu ekialdetik iraizten Santizpiritu zubia pasatzean. Batzuetan, bideak trabesatzean, tuta haserretuz ozentzen diren kotxe arrabiatuen artetik lerratuz, zuzen beti zuzen zihoan Paris-Texas filmean Harry Dean Stantonek jolasten zuen Travis oroigarriak garela sinesten dugu. Ez gara gehiago gelditzeko gai. Tematze horretan etsipena eta esperantza txirikordan itxura ditzakegu. Mozartek, kasik debaldetan higatzen ikusiko bagintu bihotzetan dugun musika txikia mila aldiz indartsuagoa harilkatuko zukeen.
Mugimendua dugu amets. Egundainokoan. Adrenalina metatzen zaigu garunetan, soberakin. Tentsio larriek amildegira eramaten gaituzte. Alta, bakoitzak dakienez, denbora parrasta daramagu jarririk. Ardurenean pantaila distiratsuen aitzinean. Ordenagailuek, tauletek eta urrutizkin leunek liluratzen gaituzte, urrunera so eta bidea oinez egitekoa dela ahanzteraino. Maiz gertatzen da, halaber, berrogei eta bost minutuz bederen beribilean hertsirik eta geldirik egotea, demagun Sutar eta Meignon arteko bouchon delakoetan. Latza da Lapurdi barnealdean bizitzea egun oroz Baionara lanera etorri behar denean. Arrangoitze, Basusarri edo Arbonako jendeek pazientzia ikaragarria dutela iruditzen zait, denbora galtzen ari naizela uste dudan une berdinean. Irakurtzea ezinezkoa da, gogoetatzea are gutxiago. Travis ugariak aspertzen dira autoko giderrak gaztigatuz Bernard Charbonneau Paueko geografo zenak behin marrazturiko hommauto edo gizauto hibridoak bilakatzear. Abiaduraren kultuak hats bahitura eta malgorkeriara garamatza, argiki.
Etxe aldaketa bete-betean nago. Maubec karrikan ditut jadanik Dostoievski, Woolf, Saizarbitoria, Judith Butler eta Proust. Besteak beste. Eskumenean ditut oraindik Monique Wittigen Les Guérillères, Marguerite Durasen Outside artikulu bilduma eta Katixa Dolhare-Zaldunbide iparraldeko idazle berriaren Biribilgune nobela. Durasen perla zorrotzak irensten ditut andere-laguna igurikatzen dudanean Santa Gurutze auzoko Gaskoien Plazaren eretzean. Gero, Rachid kozinari trukulantak apailatu kebab zaporetsuz asetzera lehiatzen gara, Elkar-en plazaratu Katixa Dolhareren eleberriko orrialdeetan aurkitzen bagina legez. Meaux eskualdean. Izenik gabeko deserri gatazkatsuan. Alde batean Disneyland eta bestean Roissy Aireportua. Paradisuaren ifrentzua.
Manex-Erdozaintzi-Etxartek Gauaren Atzealdean aspaldiko liburuan Pariseko giroa jorratu zuenetik nehor ez zen Katixa Dolhareren maneran banlieue anitz eta gogor horien zirrikituetan sartu, enpatia ukigarria papereratuz. Xuka era erabiltzen du narratzaile nagusiak, behiala Chevenement ministro aho-zabalak mespretxu txirrista batekin sauvageons deituko zituen nerabeekin solastatzeko. Gazte-Luma saria erdietsi duen obra honetako pertsonaiak biribilgune batean daude aiduru, beraien baitako ilunak argiratu ezinik, geldoan, ez jakin nora jo, mundua kurritzen baldin badute ere. Nabari da hargatik egoera zaildu dela egile biek azpatu garai luze horretan.
Behereko egoitzako neska txikia jadanik negarrez ari arazten dute. Lapurdi erdiko lo-hiriak erabat husten dira Baionako zubiak blokatuz. Irainak, laidoak eta berantetsiak aditzen dira plastikoz osatu kotxeen aizolbeetan. Irratiak berriak bihikatzen ditu asun-ura hurrupatzen dudan arau. Mozarten Papagenoren melodiaz gogoratzen naiz, Travis hil zorian aurkitu zuten, Pannecau karrikako trabestiak agurtu nau menturaz azkenekoz eta Monique Wittigen hitzek urratzen didate goiza: «erraten dute, har ezazu behar duzun denbora, hizkuntza berria bilatzen duen espezia berri hori kontsidera ezazu. Haize handi batek lurra erraztatzen du. Eguzkia altxatuko da».
Kopetako izerdia idortzen doakit, hitz erdi.