Zientzia kaiera / 2017-11-06 / 356 hitz
Esku pilotan erabilitako piloten arteko diferentziak kuantifikatzeko metodo bat proposatzen du bere Gradu Amaierako Lanean Sara Ruizek
Euskal pilotan eskuz egiten dira pilotak oraindik ere eta artisau bakoitzak teknika ezberdina erabiltzen du. Ondorioz, ez dira beste kirol batzuetan bezain homogeneoak eta estandarizatuak. Bi pilota berdin ez daudela esan daiteke. Berdin-berdinak ez badira ere, antzeko ezaugarriak (masa, diametroa edo nukleoaren diametroa) dituzten multzotan sailkatzen dira.
Pilota bakoitzaren kalitatea ziurtatzeko eta bere multzoko ezaugarriak betetzen dituela ebaluatzeko, federazio bakoitzak erabakitako probak egiten dira. Aukeraketa hori, orokorrean, pilotaren portaera aztertuta egiten da. Pilotari profesional batek pilota jaurtitzen du eta errebotean zer portaera duen begiratzen du. Bere esperientzia baliatuta erabakitzen du zein pilota den baliokoa eta zein ez. Talkaren elastikotasuna adierazten duen itzultze koefizientea neurtzean oinarritutako sailkapen-metodo bat diseinatzea izan da lanaren helburua.
Bi esperimentu
Itzultze koefizientea hainbat faktoreren menpe dago: abiadura, tenperatura, marruskadura, errotazioa edota baita pilotaren antzinatasuna ere. Hala ere, adierazle honi esker pilotaren boteari buruzko informazioa lor daiteke.
Bi esperimentu diseinatu ziren lanerako:
- Pilota bertikalki jaurti zen 10 metroko altuerara arte, erortzen zenean bote bakoitzaren altuera neurtzeko.
- Pilota horizontalki jaurti zen frontoiko frontisaren kontra, pilotak sailkatzeko erabili ohi den jaurtiketa-mota.
Bizkaiko Eusko Pilota Federakuntzako Endika Basañez eta Iker Gardoki pilotari profesionalen laguntzarekin egin ziren esperimentuak. Pilotariek egin zituzten jaurtiketak, neurketak behar bezala egin ahal izateko inolako efekturik eman gabe.
Bideoan grabatu ziren jaurtiketak eta ondoren “measure Dynamics” programarekin aztertu pilotaren portaera. Pilotaren mugimenduen analisi automatikoa egiten du programak eta Excel tauletan eta diagrametan irudikatu. Softwarearen laguntzaz jaurtiketaren unean pilota bakoitzak zuen posizioa, abiadura eta azelerazioa lortu ziren.
Jaurtiketa horizontaletan ez zegoen pilotak zuzen sailkatzen lagunduko duen diferentzia nabarmenik itzultze koefizientean. Neurketen emaitza, neurri handian, pilotaren hasierako abiaduraren menpekoa baita. Metodoa hobetu daitekeela uste du egileak, irudiak hartzeko abiadura handiko kamera eta pilotak jaurtitzeko makina automatikoa erabilita, jaurtiketaren angelua nahiz abiadura kontrolatu ahal izateko.
Jaurtiketa bertikalarekin lortutako emaitzak, aldiz, argigarriagoak izan ziren. Pilota 3 metroko altuera baino baxuagoan jaurtitzen zenean, itzultze-koefizientearen balioa ia berbera zen. Baina 10 metroko altuerako jaurtiketetan ezberdintasun esanguratsuak zeuden. Itzultze koefiziente guztiak alderatzean, adinaren arabera sailkatzeko modua aurkitu zen pilota-mota bakoitzarentzat (Toke, Mista eta Goxua) eta lortutakoak arauek determinatutako gogortasunaren sailkapenarekin bat ez etorri arren, neurri batean doitzen da.
Iturria: UPV/EHUko prentsa bulegoa: Itzultze-koefizientea esku pilotan