sustatu.eus / 2023-05-26 / 224 hitz

Nazioarteko Astronomia Elkarteak (International Astronomical Union, IAU) euskarazko Su eta Gar izenak esleitu dizkie ofizialki Virgo konstelazioaren ikusmiran dauden GJ486 bikoteko Gliese 486 izarrari (hau da Gar) eta bere inguruko Gliese 486 b exoplanetari (hauxe da Su, biak jada euskarazko Wikipedian txukun izendatuta).

Izendatzeko lehian, beste 42 proposamen ere baziren, eta hortaz ez da makala lorpena. Atzera botatako izenen artean, Espainiatik proposaturiko Al Andalus eta Al Hamra izenak egon dira. Beste sistema bateko bikoteak,  WASP-166 delakoak, katalanezko izenak jaso ditu: ‘Filetdor’ eta ‘Catalineta’, Mallorcako elezahar bateko izenak. Ikus SEA erakunde espainolaren oharra, zeinean, tira, Su eta Gar izen espainolak diren…

Izar nano hau eta bere inguruko exoplanetaren ezaugarriak definitu dituzte James Webb espazio teleskopioaren lanari esker. Horretan EHUko astronomo bat izan da lankide, Jose Antonio Caballero; eta hain zuzen ere, Caballero eta EHUko beste ikerlari batzuk animatu ziren, izendapen-prozesua ireki zuenean EHUk, Su eta Gar izenak proposatzera. Irakasle horien artean izan dira, Naiara Barrado, Santiago Perez Hoyo, Itziar Garate-Lopez. Agustin Sanchez Lavega eta Pedro Migel Etxenike. Kanpainan beste izen batzuk inplikatu zituzten, hala nola Kike Amonarriz soziolinguista eta Ana Galarraga eta Juan Ignacio Perez Iglesias dibulgatzaileak.

Kanpaina horrek 2022ko abendutik egindakoa, hemen bilduta.

Hona izendapen onartuaren fitxa, IAUk banatua:

Ez dira Su eta Gar espazioan euskarazko izena duten objektu bakarrak. Ikus, Wikipediaren bilduman, beste zenbait: Ekhi, Suge, Galdakao kraterra, Ibarruri asteroidea, Elkano mendiak Plutonen…