Oso argia da akatsa, ezta?
OKERRA: *Oinezko en sarbidea / ZUZENA: Oinezkoen sarbidea
Utzi erantzuna
Kategoriaren artxiboa: Ezberdinak
Ezberdinak: beste egunean / beste egun batean
Zenbait hiztunek “beste egunean” esapidea soilik erabili ohi dute bizpahiru esanahitarako, ohartu gabe erabilera okerra dela hori. Esanahi bakarra du “beste egunean” esapideak. Ohartarazi nahi dugu bi gauza direla “beste egunean” eta “beste egun batean“.
Ikus dezagun bien arteko aldea bi item hauek baliatuta:
[gravityform id=”6″ title=”true” description=”true”]
Desberdinak: “ordenagailua apurtu” eta “ordenagailua hondatu”
Zenbait hiztunek ez dute “hondatu” edo “matxuratu” erabiltzeko ohiturarik, eta horien ordez “apurtu”, “hautsi” edo “puskatu” aditzak erabili ohi dituzte. Ez dira, ordea, sinonimoak. Ikus dezagun, bi adibide hauen bitartez, zein den aldea:
1. Ordenagailua apurtu zitzaigunetik, tableta erabiltzen dugu informazioa bilatzeko.
2. Ordenagailua matxuratu zitzaigunetik, tableta erabiltzen dugu informazioa bilatzeko.
Lehendabiziko adibidean esaten ari gara ordenagailua hautsi egin zitzaigula, zenbait zatitan puskatu zela, istripu edota kolpe baten ondorioz esate baterako. Beste kontu bat da, ordea, ordenagailuak matxura bat izatea nahiz eta puska edo zatietan hautsita egon ez. Ideia hori adierazteko, bigarren adibideaz baliatuko gara, eta testuinguru horretan ez litzateke zuzena “apurtu” erabiltzea.
Besteak beste modu hauetan adieraz daitezke bi adiera ezberdin horiek:
1. Ordenagailua apurtu zaigu = Ordenagailua puskatu zaigu = Ordenagailua hautsi zaigu…
2. Ordenagailua hondatu zaigu = Ordenagailua matxuratu zaigu = Ordenagailuak matxura du…
Ezberdinak: “pauso” eta “pausu”
Itxura batera oso antzekoak badira ere, Euskaltzaindiaren Hiztegiaren arabera, esanahi ezberdina dute pauso eta pausu hitzek.
Pauso hitza urrats hitzaren sinonimoa da; eta pausu hitzak, berriz, atseden edo geldialdi esan nahi du. Euskaltzaindiaren Hiztegiko sarrerak:
1 iz. Heg. Urratsa. Zazpi pauso aurrera eta beste zazpi atzera. Pauso hotsa. Elkarrekin emanak makina bat pauso. Ez da aski Jainkoaren bidean sartu eta zenbait pauso on han ematea. Pausoak norabait zuzendu. Bi makila zahar esku banatan, pausorik ezin eginez. Ongi begiratzen du oina non jarri, lurretik altxatu baino lehen, pauso bakoitzaren ondoreak arretaz darabiltzala gogoan. || Pauso bizkorra eta zalua. Pausoa arindu, bizkortu, moteldu.
2 iz. Irud. Heg. Bertsolariak bertsoak jarri, moldiztegira eraman, inprimatu eta zabaldu; horiek izaten ziren egin behar ziren pausoak. Ordurako, atzerakorik ez duen pausoa emana zegoen.
pausu
iz. Atsedena, geldialdia. Ik. pausa. Baina ez zen ohetik higitu; pausu luze baten beharrean zen. Hemen, bada, hartzen dugu nekatuek pausua. Gizonak ez du pausurik hil ez dadin artean. Bila dezagun, beraz, bihotzaren pausua. Pausu gabe otoitz egizue. Igandeko pausuaren beharra. Hura da santuen sekulako pausua.
Desberdinak: “gutxieneko” eta “gutxiengo”
Itxuraz antzekoak izan arren, esanahi ezberdina dute gutxiengo eta gutxieneko hitzek. Hiztun batzuek, ordea, “gutxiengo” bakarrik erabiltzen dute bi esanahietarako.
Gutxiengo hitzak zerbaiten azpimultzo txikia adierazten du, gaztelaniazko ´minoria` hitzaren ordaina da. Gutxieneko hitzak, berriz, kopuru edo neurri txikiena duena adierazten du, gaztelaniazko ´minimo`hitzaren euskal ordaina da.
Honatx, zer sarrera datozen Euskaltzaindiaren Hiztegian:
- gutxieneko 1 izlag. Gutxieneko ahalegintxo bat bederen. Bi urte markatu beharko genituzke gutxieneko kontuan: 1848 eta 1870.
2 Adlag. Gutxienez.
- gutxiengo iz. Gehiengoa osatzen ez duen taldea edo alderdia. Gutxiengoen ordezkaritza. Gutxiengoaren iritzia. Biztanleriaren gutxiengo txiki bat.
Hortaz, okerrak dira Internet sarean topatutako hauek:
a) *Kontseiluak 10eko eskalan 7a jotzen du gutxiengo notatzat.
b) *Gutxiengo hitz kopuru bat eskatzen da.
c) *Ez dute gutxiengo adostasuna lortu.
d) *Lehen Mailan urteko gutxiengo soldata 120.000 eurokoa da.
Beste modu honetan behar zuten:
a) Kontseiluak 10eko eskalan 7a jotzen du gutxieneko notatzat.
b) Gutxieneko hitz kopuru bat eskatzen da.
c) Ez dute gutxieneko adostasuna lortu.
d) Lehen Mailan urteko gutxieneko soldata 120.000 eurokoa da.
Desberdinak: “bikote” eta “bikotekide”
Hiztun askok bikote hitza erabiltzen dute bikotekide edo bikote-lagun hitzen adierarekin. Okerra da erabilera hori. Bikote hitzaren esanahia parea da, eta bikotekide eta bikote-lagun hitzena, berriz, pare bateko kideetako bat.
Honatx Interneten topaturiko oker batzuk:
- *Nire bikotea psikologoa zen.
- *Aspaldi hil zen zure bikotea eta bakarrik bizi zara.
- *Bera zein bere bikotea euskaldunak dira.
Zuzenak izateko, honela behar zuten:
- Nire bikotekidea/bikote-laguna psikologoa zen.
- Aspaldi hil zen zure bikotekidea/bikote-laguna eta bakarrik bizi zara.
- Bera zein bere bikotekidea/bikote-laguna euskaldunak dira.
Ezberdinak: “Alde egin tabakoarengatik” eta “Ihes egin tabakoari”
Zer esan nahi du “Alde egin tabakoarengatik” esaldiak?
Tabakoa dela kausa alde egiteko iradokitzen edo eskatzen du esaldiak. Zer dela-eta edo zergatik egin behar da alde? Tabakoarengatik.
Argazkian islatzen den testuinguruan, ordea, hori adierazi nahi zuten? Gaztelaniazkoa ikusita, ezetz dirudi. Agian, “Ihes egin tabakoari” izan zitekeen irtenbide bat.
Desberdinak: “onenean” eta “honenean”
Testuinguru honetan onenean edo, bestela, hoberenean jarri behar zuten, eta ez honenean.
Desberdinak: lau urtean / lau urtetan / lau urteetan
[gravityform id=”3″ name=”lau urtean / lau urtetan / lau urteetan”]
Erantzunetan zalantzarik izan baduzu, jarraitu irakurtzen.
Desberdinak: hainbat / zenbait
Oso zabaldua dago “hainbat” eta “zenbait” zenbatzaileak sinonimo moduan erabiltzeko joera, batzuk adierarekin. Ez dira sinonimoak, ordea. Hainbat zenbatzaileak kopuru handia, asko, adierazten du.
Hona hemen, hitzez hitz, zer datorren Euskaltzaindiaren Hiztegian afera honetaz:
- hainbat
2 zenbtz. Batzuk baino gehiago, asko. (Dagokion izenaren ezkerrean ezartzen da). Hainbat lagun batu ginen han. Hainbat eta hainbat aldiz errepikatuagatik. Hortik etorri dira hainbat kalte.