Euskaltzaindiak oinarrizko hiru lexiko tekniko ditu argitaraturik sarean: Astronomiakoa, Fisikakoa eta Matematikakoa hain zuzen ere. Helburua da Hiztegi batua zientzia eta teknologiaren arloetako kontzeptuez eta haiek adierazteko hitzez aberastea. Horregatik, “Euskaltzaindiak erabaki du Hiztegi batuaren uneko bertsioan sartu ez diren baina bi alderdi hauetatik begiratuta sartu behar liratekeen hitzak biltzea eta gizarteratzea”.
Kategoriaren artxiboa: Okerrak
OKERRAK: *ditzazket, *ditzazken, *ditzazkek, *ditzazke, *ditzazkegu, *ditzazkezu, *ditzazkezue, *ditzazkete
ZUZENAK: ditzaket, ditzaken, ditzakek, ditzake, ditzakegu, ditzakezu, ditzakezue, ditzakete.
Okerra: *hobe esanda
Okerra: *hobe esanda
Zuzenak: hobeto esanda, hobeki esanda
Ikus zer dioen Euskaltzaindiaren Hiztegiak hobe hitzari dagokion sarreraren amaieran:
Okerra: *Ordu batak dira
Zuzena: Ordu bata da
Halaxe adierazi zuen Euskaltzaindiak 35. araua: Orduak nola esan arauan. Gainerako orduetan, ordea, aditza pluralean erabiltzen da: Ordu biak dira, Hirurak dira, Laurak dira…
OKERRA: mozorratu
Zenbait hiztunek mozorratu aldaera erabili ohi dute. Hiztegietan ez dago jasoa, ordea, ezta Orotarikoan ere. Batean eta bestean jasota dagoen aldaera mozorrotu da. Hortaz, egokiagoa dirudi euskara batuan mozorrotu erabiltzea.
OKERRAK: *urtarrilaren 11a, *urtarrilaren 11ea, *urtarrilaren 11an, *urtarrilaren 11ean
Data idazteko garaian, 11 zenbakiak hamaika arazo sorrarazi ohi du.
Ea item hauetan zalantzarik duzun!
[gravityform id=”8″ title=”true” description=”true”]
Zalantzarik izan baduzu, jarrai ezazu sarrera hau irakurtzen.
2016a bisurtea izanen da
2016ak 366 egun izanen ditu, eta ez 365; hortaz, bisurtea izanen da.
Honatx Euskaltzaindiaren hiztegian bisurte hitzarekin egin duten sarrera:
bisurte iz. Ohikoek baino egun bat gehiago, otsailaren 29a, duen urtea. Bisurteetan bikoitz asko jaiotzen dira.
Okerrak: *-elaren irudipena, *-elaren berria, *-elaren ustea, *-elaren itxaropena…
Aitzakia, albiste, berri, damu, esperantza, froga, hitz, iritzi, irudipen, itxaropen, itxura, kezka,
konfiantza, kontu, marka, promesa, seinale, sentimendu, susmo, uste, zantzu, zurrumurru… eta horrelako izenek gobernatzen dituzten perpaus osagarrietan –eLAKO eta –eN atzizkiak erabiliko dira euskara batuan, eta inoiz ez -eLAREN.
Hona hemen zenbait adibide:
- Gutxi janda ere, asko jan dudan irudipena / jan dudalako irudipena izaten dut.
- Bihar lortuko dugun itxaropena / dugulako itxaropena daukat.
- Lan ona egiten duzuen seinalea / duzuelako seinalea da atzoko saria.
- Albiste horretan Donostian jangela soziala zabalduko duten zurrumurrua / dutelako zurrumurrua ere aipatzen da.
Okerrak: *egositak, *zuzendutak, *erabilitak, *itxitak, *lotsatutak…
Testuinguru bakar batean ere ez dira zuzenak izango sarrera honen izenburuko formak zein horien parekoak.
Zuzenak: egosita, zuzenduta, erabilita, itxita, lotsatuta…
Horiek guztiak adberbioak dira eta forma aldetik aldagaitzak. Hortaz, forma bera erabili behar da bai singularrean bai pluralean:
- JokalariA nekatuTA dago.
- JokalariAK nekatuTA daude. (Inoiz ez *nekatuTAK)
OHARRA. Beste forma hauek ere zuzenak dira:
- JokalariA nekatuA dago.
- JokalariA nekatuRIK dago.
- JokalariAK nekatuAK daude.
- JokalariAK nekatuRIK daude.
Desberdinak: “ez ezik” eta “izan ezik”
Zer esan nahi du “ez ezik” lokailuak euskaraz? Hona hemen Elhuyar Hiztegian datorren sarrera: ez ezik
- 1 (sarritan, ere ondoren daramala) no solo… sino también
bere izena ez ezik, familia guztiarena ere lohitzen ari zen: no solo estaba manchando su nombre, sino también el de toda su familia - 2 no solo no… sino que además
inork gaitzik egin ez ezik, ondasun handiak ematen zizkioten: no solo no les hacía daño nadie, sino que además le daban gran cantidad de bienes
Euskaltzaindiaren Hiztegian, berriz, hau dator:
Honen guztiaren arabera, seinale honetan ez datoz bat euskarazko “Bizilagunak ez ezik” eta gaztelaniazko “Excepto residentes” horiek. Kontrako esanahia dute:
- “Bizilagunak ez ezik“: bai bizilagunak bai gainerakoak
- “Excepto residentes“: bizilagunak izan ezik