Erromatar Inperioak tuberkulosia hedatu zuen

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2019-01-07 / 465 hitz

Tuberkulosiak batez ere birikei eragiten die eta erraz kutsatzen da airean zehar. Egokiro tratatzen ez bada, eten gabeko eztula eragiten du, eta sukarra, pisu-galera, ahulezia eta azkenean heriotza. Kutsadura bidezko gaixotasunen artean, bera da heriotza gehien eragiten dituen gaixotasunetako bat; urteko, 10-15 miloi kasu berri agertzen dira eta 1.5-1.8 miloi heriotza.

Jarraitu irakurtzen

Edadetuek belarri handiagoak al dituzte?

Josu Lopez Gazpio / 2018-12-04 / 802 hitz

Kultura txinatarrean belarri handiak bizitza luze baten adierazle omen dira. Era berean, txinatarrek uste dute pertsona baten aurpegiko ezaugarriek haren bizitzako hainbat alor gidatzen dituztela: izateera, dirua izango duen ala ez, eta abar. Esaterako, Txinako enperadore eta errege guztiek belarri handiak zituztela esaten da -gizarte-maila altuaren irudi-, eta Buda jainkoak belarri handiak ditu estatuetan edo edozein irudikapenetan.

Jarraitu irakurtzen

Gasen isurketa gutxitzea ez da nahikoa: elikadura aldatu beharra dago

Juanma Gallego / 2018-11-7 / 648 hitz

2050. urtean klima-aldaketa atzera bueltarik gabekoa izatea nahi ez badugu, ezinbestean munduko populazioaren dietak aldatu behar direla ohartarazi du zientzialari talde batek.

Jarraitu irakurtzen

Gezurrezko ogi integrala desagertu egingo da

Déborah García Bello/ 2018-11-06 / 1103 hitz

Ogi integrala ogi zuria baino osasuntsuagoa da baina hala ere, integral etiketa daramaten guztiak ez dira zinez integralak. Egungo arautegiak hala baimentzen du Espainian, baina ez da horrela bestelako herrialde batzuetan. Nekazaritza, Artzaintza Elikadura eta Ingurumen Ministerioak zirriborro bat aurkeztu du, egungo arautegia bertan behera utzi eta benetako izenak jarrita, gezurrezko ogi integrala sal ez diezaguten.

Jarraitu irakurtzen

Amaia Arranz: “Egiptora joan nintzen lehen aldian, negar egin nuen, hunkituta”

Ana Galarraga / 2018-10-08 / 518 hitz

Zientzia-gaiak gutxitan iristen dira komunikabide orokorretara. Badira salbuespenak, ordea, eta horietako bat izan da Amaia Arranz Otaegui arkeobotanikariaren azken ikerketa: gaur egun Jordania den eremuan, duela 14.000 urte talo-itxurako ogia egiten zutela frogatu dute.

Jarraitu irakurtzen

Monogamia urlehortarra

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia / 2018-05-31 / 425 hitz

Igel batzuek, beste anfibio gehienek egiten dutenaren kontra, uretatik urrun hazten dituzte ondorengoak. Ur-masa horietan ⎯ibai, aintzira, urtegi edo zingira⎯ harrapari ugari daudelako jokatzen dute horrela. Ur horietatik alde eginez, kumeek ⎯larbek, kasu honetan⎯ bizirik irauteko eta heldutasunera iristeko aukera gehiago dituzte.

Jarraitu irakurtzen

Erosi berri duzun arropa garbitu al duzu?

Josu Lopez Gazpio / 2018-05-22 / 612 hitz

Arropa berria garbitu egin behar da. Hori dio zientziak. Dendan sartu eta arropa berria erostean burutik pasa dakigukeen azken gauza da ehunen artean gordeta mikroorganismo pila egon daitekeela, baina, izatez, halaxe da. Erosi dugun galtza berria hainbat bezeroek probatuko zuten eta berriro ere esekigailuan utziko zuten kolorea ez zutelako atsegin edo handiegia zelako. Bada, erosi dugun jantzi berria pentsa daitekeena baino jende gehiagok jarri du gainean eta, zientziak dioenez, garbiketa sakon bat beharrezkoa izango da mikroorganismoak kentzeko -edo, murrizteko behinik behin, izan ere, inoiz ez dira guztiz desagertu.

Jarraitu irakurtzen