Zergatik dira soinuak atseginak edo jasangaitzak?

BERRIA Ikasgela / 2021eko abuztuaren 20a / 369 hitz

Soinu guztiak ez dira berdin guztiontzat. Bi arrazoik eragin dezakete hainbat soinuekin eduki dezakegun sentsazio desatsegin hori: fisiologikoak edota psikologikoak. Izan ere, soinuen hautemateak sailkatzen du soinu bat atsegina den edo ez. Adituen arabera, ez dago soinu atsegin edo desatsegin unibertsalik, gizaki bakoitzaren bizipenek baldintzatzen baitute.

Jarraitu irakurtzen

Amona bat adoptatu

JOSE MARI PASTOR | 2021eko abuztuak 04 | 220 hitz

Zaharren eta gazteen arteko harremanaren balioaz ari da artikulu honetan Jose Mari Pastor kazetari eta EHUko irakaslea. Gogoeta egin du nola hobetu daitezkeen pandemiaren ondorioz agerian geratu diren egoerak; besteak beste, bakardadea. 

Berrogeialdiari lotuta munduan zehar ikusi diren argazki bitxienetako bat da, asteartekoa: AEBetako emakume bat etxean bakarrik konfinatuta, aurpegia leihoko kristalari itsatsita, irribarretsu. Garagardo lata bat du esku batean, eta kartel bat bestean: I need more beer. 93 urte ditu Olive Veronesi-k, ondo beteak. Eta garagardoa gustukoa du, antza. Seminole hirian bizi da, Pennsylvanian. Argazkia biral bihurtu da. Azkenean, helburua lortu du andreak: garagardo enpresa batek 150 lata bidali dizkio.

Jarraitu irakurtzen

Nafarroako Pirinioetako erromatarren bidea, Interneten ikusgai

BERRIA Ikasgela / 2022eko otsailak 21 / 512 hitz

Duela 2.000 urte baino gehiago, erromatarrek galtzada bat egin zuten Pirinioak errazago zeharkatzeko. Aranzadi zientzia elkarteak webgune batean bildu ditu Nafarroako Pirinioen inguruko aurkikuntza eta jakintza batzuk, galtzada horiek nola eta non egin zituzten erakusteko.

Jarraitu irakurtzen

Liburu bat

Angel Erro / 2022-01-14 / 76 hitz

Angel Erro idazleak gorazarre egiten die liburutegi publikoei iritzi artikulu honetan. Haren ustez, ekarpen handia egiten diete bai euskalgintzari eta bai norberari; izan ere, liburutegiei esker, eskuz esku dabiltza hainbat eta hainbat liburu. Onak zein txarrak.

Liburutegiko txartela galdu dut, bigarrenez oso denbora gutxian. Atzera berritzea nuke, edo beharbada galdetu eta nortasun agiriarekin mailega nitzake liburutegitik nahi beste liburu edo ikus-entzunezko material. Horren ordez, ohartu naiz liburuzainari zerbait itzultzean ez didala liburutegiko txartela eskatzen hurrengo mailegua egin ahal izateko, itzulketarekin nire fitxa irekiko zaiolako-edo. Horrek maileguak bata bestearen atzetik kateatzera eraman nau eta inoiz baino gehiago irakurtzera azkenaldian. Horrela, inoiz susmatuko ez nituzkeen liburuak ere hartzen ari naiz, batzuk zuzenean lotsa-emangarriak (lasai, ez ditut hemen aipatuko), liburutegiko txartela topatzeko itxaropena guztiz galdu gabe.

«Liburu bat erostea pozgarria bada, liburutegi batetik hartzea are ekintza gogobetegarriagoa da». 

Jabetu naiz, liburu bat erostea pozgarria bada, liburutegi batetik hartzea are ekintza gogobetegarriagoa dela, irakurle eta komunitate bateko kide gisa elikatzeko eta asetzeko ahalmena duen heinean. Seguruenik ez da liburu azoka bateko sarreran aldarrikatzeko moduko egia, baina euskalgintzak liburutegi publikoek egin diezaioketen ekarpenaz (eta viceversa) hausnartu beharko lukeelakoan nago. Aukera aparta galduko ez badugu. Etorkizuna omen den sharing economy delakoa liburutegien egunerokoa da-eta.

Italiak, larruaren ekoizpenean erabiltzeko, animaliak heztea debekatu du

Jaione Dagdrømmer @hellehellei / 2022/01/12

Honela, Italia, debeku mota hau ezartzen duen Europako herrialdeen zerrendara gehitu da eta jada hogei dira.

Industria krudel eta zaharkituari amaiera eman nahi dio Italiak debeku honekin. Hori dela eta, urtarrilaren 1etik ezin dira bisoiak, azeriak, mapatxeak edota larruaren ekoizpenerako  erabiltzen diren beste edozein animalia umatu. 

Animalien eskubideak defendatzen dituztenentzat sekulako garaipena izan da, batez ere, jakinik, Italia larruen munduko merkatuan goren postuetan dagoen herrialdea dela. Animalien ongizatearen aldeko elkarteen urteetako protesta, manifestazio eta ekintzek beren fruituak eman dituzte eta urte batzuk badira jada italiar arropa marka entzutetsuak (Prada, Valentino, Armani, Versace, Gucci) larruak erabiltzeari utzi diotela. Orain, Italiako luxuzko moda industriak hasitako bidea babestu du gobernuak eta larrua ekoizteko animaliak heztea debekatu du Senatuak.

Debeku honekin batera, bisoi larrua ekoizten duten 10 lantoki ere itxi dira. Lantoki guztien itxiera 2022ko ekainerako aurreikusten da. Larruekin lan egiten zuten langileen galera konpentsatzeko Nekazaritza ministerioak 3 milioi euroko diru-funtsa ere iragarri du.