Kategoriaren artxiboa: Zientzia kaiera

Hasierako gezurra, azkenean egia

-n -kargitaratuta
Erantzun

Josu Lopez-Gazpio / 2020-01-06 / 1000 hitz

Gure pentsamendua eta erabakiak hartzeko modua ez da makina perfektua. Gure pentsamenduan ereduak eraikitzen ditugu jasotzen dugun informazioa antolatzeko eta ulertzeko. Kasu askotan, ordea, informazio horrek hutsuneak ditu. Esate baterako, gure buruan kausa-efektu argudioen katea sortu badugu, baina, une jakin batean kate horren maila bat falta bada -informazioa zuzendu behar delako, edo jasotako informazioa desegokia zela jakin dugulako-, zer gertatzen da gure buru-ereduetan?

Jarraitu irakurtzen →

Nerabezaroko desoreka

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2019-12-02 / 420 hitz

Giza garunaren kanpoaldea, kortexa, entzefaloaren bolumenaren bi heren da. Hamasei bat mila milioi neurona ditu. Dakigula, ez dago beste animaliarik horrenbeste dituenik. Kortexean, pertzepzioa gertatzen da; judizio moralak egiten dira; erabakiak hartzen dira; pentsamendua sortzen da; hizkuntza egituratzen da; eta egintza kontzienteak zertzen dira, eta goi-mailako egiteko gehiago ere gauzatzen dira.

Jarraitu irakurtzen →

Intimitate genetikorik gabe

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2019-11-19 / 442 hitz

Madonna abeslari ezagunak garbiketa taldeak kontratatzen ditu, arreta handiz garbi dezaten artista egon den hotel logela. Hala, norbaitek lagin biologikoak lortzea ekidin nahi du, inork ez dezan bere genoma sekuentziatu laginotatik ateratako materialarekin. Gehiegizko zuhurtzia dirudi, baina ez da zelebrekeria.

Jarraitu irakurtzen →

Kipchogeren 2 orduz azpiko maratoiaren atzean dagoen zientzia

-n -kargitaratuta
Erantzun

Leire eta Ainara Sangroniz / 2019-10-22 / 565 hitz

Urriaren 12an Eliud Kipchogek maratoia 2 ordu baino denbora laburragoan amaitzea lortu zuen. Marka ez da ofiziala izango ez direlako bete IAAF atletismoaren erakundeak (International Association of Athletics Federations) ezartzen dituen baldintzak, baina historiara pasako da, lehen aldiz gizakia 2 orduko langatik jaisteko gai izan baita. Lasterketa honetan kenyarrak lortu duen markak, berak dioen bezala, gizakiak ez daukala mugarik erakusten du.
Jarraitu irakurtzen →

Plateren itxurak jaten ditugun elikagaien aukera baldintzatzen du

-n -kargitaratuta
Erantzun

Zientzia Kaiera / 2019-11-11 / 348 hitz

2010ean Munduko Osasun Erakundeak (MOE) adierazi zuen Mexiko zela munduko obesitate indize altueneko herrialdea. Ikerketen arabera 1985. urtetik hona, mundu mailako gizakien pisua 2,0 kg/m2 hazi da emakumezkoetan eta 2, kg/m2 gizonezkoetan. Indizea gora egiten ari dira mundu mailan, hirietan zein landa eremuetan eta herrialdeei kostu handiak sortzen dizkie bizi kalitatearen murrizketa dela eta.
Jarraitu irakurtzen →

Obesitatea eta argaltasuna ere heredatzen dira

-n -kargitaratuta
Erantzun

Juan Ignacio Perez Iglesias / 2019-09-30 / 481 hitz

Pisua hartzea edo galtzea, modu sinplean esanda, eskuratzen den energiaren eta gastatzen denaren arteko aldearen ondorio da. Organismoak irentsi den elikagaitik asimilatzen duena eskuratzen du. Eta jardunaren jardunez energia gastatzen du, beroa barreiatuz. Askotarikoak dira jarduerok: batzuk beharrezkoak dira sistema organikoek (bihotz jarduera, giltzurrunena, nerbioena, etab.) normal funtzionatzeko, esaterako, gorputz tenperaturari eustea; beste batzuk zelulak eta ehunak berritu eta konpontzeari lotuta daude; beste batzuk egitura berrien sintesiaz arduratzen dira; eta azkenik, ariketa fisikoari loturiko muskuluen jarduerak ere aipatu behar dira. Eskuratu den energia gastatu dena baino handiagoa bada, organismoak masa hartzen du. Kontrakoa gertatzen da gastatu dena eskuratu dena baino handiagoa bada.

Jarraitu irakurtzen →

Artikoko eremu urrunetara iritsi dira ere mikroplastikoak

-n -kargitaratuta
Erantzun
Juanma Gallego / 2019-00-04 / 878 hitz

Europako zein Artikoko elurrean zenbat mikroplastiko pilatuta dagoen aztertu dute zientzialariek, eta gizakiak ia jorratu ez dituen eremu hotzetan ere halako partikula ñimiño ugari badaudela ikusi dute.

Jarraitu irakurtzen →