Ikasleek ba al dakite euskaraz?
“Ahuldutako Hizkuntza Indarberritzea: teoriak zer dio?” artikuluan Mikel Zalbidek galdera horri erantzuterakoan laburtuta hauxe dio:
Eredu elebidunetan eta, jakina D ereduan, galdera horren erantzuna baiezkoa da (ikasleek badakite euskaraz), hala ere, erantzuna ez da erraza, ez borobila. Eta horren aurrean beste galdera bat egin behar dugu: ikasleek zenbat dakite euskaraz? Eta erantzuna ez da bakarra: "Ikasleak, oro har, aski euskara-maila ezberdinez ateratzen dira izan ere gure eskoletatik, 16-18 urtera iritsitakoan. Gaztelaniaz ere ez dira den-denak maila berekoak ateratzen, ez hitzez eta ez idatziz; baina euskara aldetik beraien arteko aldeak handiagoak dira askoz. Faktore asko dira, ez bakarra zenbat dakiten zehazteko garaian."
- Hizkuntz eredua.
- Etxea-auzo-giroa-lagunartea (gertuko komunitatea).
- Bakoitzaren adimen-maila.
- Ikastetxearen hizkuntza planteamendua.
2003ra artioko emaitzek aztertuta (azken 20 urtekoak, dio berak), komuneko hainbat puntu ikusten dira:
- Ikasleak euskarazko gaitasun pasiboetan (entzunaren eta irakurriaren ulermenean) trebeago dira aktiboetan baino (idazten eta, batez ere, hitz egiten baino).
- Aurrera egin da euskarazko aldaera edo erregistro jaso-formal-espositiboetan, eta atzera egin da mintzajardunaren esparru informal, barrenkoi-intimoetan.
- Aurrera egin da, oro har, euskara batuaren ezaguera formalean eta aplikazio praktikoan.
- Atzera egin da ohiko hots-ebakeran eta doinueran.
Iturria: ZALBIDE, M.: “Ahuldutako Hizkuntza Indarberritzea: teoriak zer dio?” in www.erabili.com. 2003-07-07